Dan
10.16.1 (p. 288,18 )
[1] Ceterum ut a deverticulo, quo excessi,
redeam, Olavum cum Haraldo fratre Danis atrociter imminentem Kanutus classe
ex Anglia petitum ad socerum Gerithaslavum, Orientalium ducem, exsilio
migrare compulit, recuperataque Norvagia rediens, Rikardum, acerrimum
uxoris osorem effectum, patria exegit; sed et sororem Syalandia redditam
regiarum partium functione donavit.
[2] Interea, absumpto Sueonum rege Olavo, succedit Omundus, a vitae
diuturnitate cognomen sortitus.
[3] Cuius fato Olavus Norvagiensis repetendae patriae fiduciam nactus,
contracta Sueonum ope, Norvagiae summam audaci usurpatione corripuit, quod
Kanutum fraternae opis cassum ac celeberrima virium parte defunctum
adverteret.
Dan
10.16.2 (p. 288,28 )
[1] Idem ignarum iuris populum passimque et
agresti more viventem legibus salubriter editis ad melioris vitae habitum
perduxit, quarum vetusta monumenta plebs Norica praesenti veneratione
complectitur.
[2] Nec minus in Deum venerabilis memorabili exemplo servatae religionis
inclaruit.
[3] Nam cum prima feria cultello fustem per incuriam secuisset atque ab
iis, qui proxime constiterant, solutae a se religionis fuisset admonitus,
continuo dexteram suam, quod eius ministerio lapsae mentis errorem
complesset, exosus, sparsas repente scindulas legit, factoque ex iis
foculo, subiectam palmam cremandam praebuit, fortuitum culpae mendum solido
cruciatus genere puniens.
[4] Adeo scrupuloso cultu levia quoque religionis momenta servavit, cuius
detractae tristem a se ipso poenam exigere cunctatus non est.
[5] Nam cum reos poenas apud inferos manere persuasum haberet, levi admodum
cruciatu graviorem praecurrere statuit manumque ad praesentes poenas
perferendas patientiae duramento firmare quam animam futurarum metu
suspendere tutius duxit.
[6] Ita, ne ceteri a divinitatis cultu avocarentur, ne sibi quidem
ignoscendum putavit et, quod pie dissimulare licuit, suppliciter expiavit,
cumque praesidio neglegentiae errorem tueri posset, ne qua religioni fraus
fieret, paenitentiam magis repraesentare curavit poenamque correctionis
suae fidem quam impunitatem delicti testem esse maluit.
[7] Ita prudentia ac devotione instructissimus propior publicae religioni
quam privato reatui fuit.
[8] Cuius facti circumspectissima sanctitate aeternam cognomine memoriam
usurpavit.
Dan
10.16.3 (p. 289,13 )
[1] Ab eodem quoque pauperibus protectio,
pupillis tutela, sacerdotali ordini veneratio, detrimentorum violentia
lacessitis subsidia praebebantur.
[2] Praeterea ex gremio eius veluti quodam munificentiae fonte complura
alia virtutum spectacula manaverunt.
[3] Haec hactenus, quia publico cultu consecrata pietas privatae laudis
egena non est.
Dan
10.16.4 (p. 289,18 )
[1] At Ulfo ob virtutis aemulationem
gravibus in Kanutum odiis efferatus, quia tot inimicitias gerere nequibat,
quo efficaciores insidias necteret, instrumentum doli simulatione officii
texit.
[2] Suetis enim assidue Scaniam irrumpentibus, primus ad constringendam rem
proficisci poposcit, impetratisque petiti ministerii partibus, Estritham,
quaecumque imperasset, exsequi litteris signatorio anulo impressis iuberi
petivit.
[3] Quibus acceptis, continuo matrimonium eius postulare aggressus, rei
bellicae mandatum ad nuptiarum partes transtulit libidinosumque quam
strenuum legationis ministrum agere satius duxit.
[4] Quam rem Estritha arcano fratris imperio consentaneam rata,
perseveranti repugnare passa non est.
[5] Ita versuti ducis animus, impulsu capti odii instinctus, corrupto
legationis officio, linguae volubilitate, qua plurimum valuit, fratris ac
sororis credulitatem, nefariis perfidiae laqueis circumventam, oppressit,
bellumque adversus Daniam professus structis callide dolis audacter
evidentiam praebuit.
[6] Et ne Kanutum in Dania ultorem opperiretur, declinandae vindictae
gratia in Suetiam sibi cum coniuge transeundum providit.
[7] Ubi invadendae Daniae propositum pertinacius animo volvens, Omundo
Olavoque consilii participibus factis, alteri maritimis Syalandiam copiis,
alteri Scaniam terrestribus impetendam proponit, ipse se classem e Suetia
ducturum promittit.
Dan
10.16.5 (p. 290,1 )
[1] Cuius rei molitione detecta, Haquinus
quidam e villa Stangby, amantissimus regis, arrepta quam celerrime
navigatione, Kanuto cuncta ex se cognoscendi copiam tulit eaque humanitate,
quanta principis ac patriae caritate teneretur, aperuit.
[2] Rex tantae conspirationis nuntium exercitu subsecutus, ne rumoris
auctorem praemio vacuum praeteriret, fidem nuntii, quod et longam et
periculosam navigationem egerat, praemii loco duum iugerum agri Scanici
donatione pensavit.
Dan
10.16.6 (p. 290,8 )
[1] Interea Olavus, classe sua apud
insularum unam acquiescere iussa, habili expeditoque navigio Syalandiam
petiit.
[2] Ubi accersitum contionis nomine populum ad deditionem quam potuit
disertissimo provocabat eloquio, modo universorum, modo singulorum
compositis blanditiarum figmentis animos demulcendo, eam demum tutiorem
potentiam credens, quae pace magis quam proelio constitisset.
[3] Igitur a maiorum quodam astu benignissimae responsionis exceptus,
simulatum plebis favorem spe eximia complectebatur.
[4] Tandem inter varium plebis tyrannique sermonem speculatorum unus, ex
maritimis superveniens, grandia terris vela propinquare narrabat.
[5] Igitur fluctuantem Olavum senior, regis adventum opperiens, interrito
se animo gerere cohortatus, consuetam litoribus mercem advehi praedicabat,
non aliam premendi inimici occasionem aptiorem futuram ratus, quam si odium
benevolentiae specie suppressisset spemque eius vano sermone protrahere
potuisset.
[6] Secundo quoque, pari nuntio accepto, contionantis metum consimili
affirmatione discussit.
[7] Tum demum Olavus, assertionem eius suspicione insecutus, emissum in
litus speculatorem explorare iubet, Kanutusne esset, an negotiatorum aliqui
venientis exercitus speciem praebuissent.
[8] Quo reverso seque frequens classe pelagus prospexisse perhibente,
continuo senem mendacii damnans colloquium solvit.
[9] Ille nihilo minus vera se omnia retulisse contendens, eos adventare
dicebat, a quibus Daniam ferro comparare quis posset.
[10] Olavus, vix fuga usus, pertinaci remigio sociam repetit classem.
Dan
10.16.7 (p. 290,29 )
[1] Subinde Kanutus, portum classe
complexus, victum labore remigem nocturna quiete firmavit.
[2] Ubi ab incolis Omundum terrestri agmine Scaniam, Ulvonem navali fluvium
Helgam occupasse cognoscit.
[3] Ipse igitur Omundum excipit, classem ad opprimendos, qui ad amnem
appulerant, mittit.
[4] A quo cum navium duces Omundum apud Stangam montem insigni pugna
obrutum comperissent, ipsi quoque consentaneam fortitudinis operam edere
cupientes, ne, rege audacter agente, ignavum gessisse militem viderentur,
quo promptius in eam, quam hostes occupaverant, insulam traicerent, aliam
eidem vicinam ingressi, medium amnis spatium contabulatis molibus sternunt.
[5] Illic siquidem fluvius, latius manantibus aquis, amnis modum excedens,
ingentis stagni speciem praebet.
Dan
10.16.8 (p. 290,40 )
[1] Tum Ulvo suos, ne hostem coepto
deturbarent, admonitos traicientem telis eminus ac sagittis incessere
iubet, futurum taliter inquiens, ut ipse sua sibi manu ultimam fati semitam
strueret.
[2] Progresso vero longius opere, veluti nostros transitu prohibiturus in
adversa ripa phalangem explicat.
[3] Quo viso Dani traiciendi cupidiores effecti, frequentes oneravere
pontem.
[4] Ubi dum conserti, sed, in quam periculosum iter progrederentur, ignari
bellum instanter appetunt, subito, desidente congerie, inter undas avidum
pugnae spiritum deposuerunt.
[5] Si quem vero (ut in eo discrimine accidere solet) semel ad summum
fluctus retulit, protinus alterius amplexibus implicatus in profundum
periturus abstrahebatur.
[6] Ita dum mixti atque alius alii cohaerentes invicem opem exigunt, mutuo
sibi exitium pepererunt, et, quem salutis quis auctorem petiit, infelicem
fati comitem habuit.
[7] Neque enim armorum pondere pressi tutum natandi eventum assequi
potuerunt.
Dan
10.16.9 (p. 291,13 )
[1] Ita Ulvo, Danorum deceptor magis quam
victor, aliena temeritate, quod propriis viribus nequibat, obtinuit,
certissimam hostium virtutem salubrius cunctatione pugnae quam impetu
proculcando.
[2] Cuius facinoris insecuturam metuens ultionem, quod sibi hinc classem
obstare, inde regem imminere conspiceret, salutis obtinendae consilium, ut
viribus difficile, ita arte promptissimum reperit.
[3] Fugam namque diligentius animo circumspiciens, cum unicum eius
deverticulum in classis desertione restare animadverteret, noctu, maioribus
navigiis relictis, in proximam ripam universum scaphis traiecit exercitum,
sicque clandestino secessu usus, potitum latebris agmen abducit.
Dan
10.16.10 (p. 291,22 )
[1] Diluculo Dani, sociae cladis ultionem
avidius sitientes, dum in hostium navigia ruunt, eadem propugnatore vacua
reperiunt.
[2] Rex, lacu lustrari iusso, mersorum corpora uncis aut everriculis capta
apud Asum, contiguum amni oppidum, supremis procuravit officiis.
Dan
10.16.11 (p. 291,26 )
[1] Olavum vero per Norvagiensium quosdam,
pecunia a se corruptos, domestico bello opprimendum curavit.
[2] Ita egregii animi dux suorum avaritia lacessitus, quos foris
propugnatores habuit, domi percussores invenit.
[3] Cuius frater Haraldus, consimilem gentis perfidiam veritus, adito
Byzantio, suspectam patriae fidem longinquo declinavit exsilio.