Dan
14.54.1 (p. 503,4 )
[1] Sed ne peregrinis ulterius immorer,
stilum ad propria referam; neque me domestica scelera per idem tempus
exorta diutius externis insistere patiuntur.
[2] Siquidem Magnus Erici filius, praesentis fortunae stipendiis non
contentus, cum Kanuto et Carolo, quibus paterna cum Waldemaro necessitudo,
maternus autem avus Eskillus erat, aliisque compluribus in societatem
facinoris ascitis, opprimendi per insidias regis consilium capere
sustinuit, a quo, cum Suenonis partibus militando bello Grathico captus
fuisset, non solum spiritu, sed etiam amicitiae et familiaritatis iure
donatus atque ex privata fortuna ad eminentem dignitatis locum provectus
fuerat.
[3] Tantam victoris caritatem supplicii, quod meruerat, loco expertus est.
[4] Cuius insidiarum apparatus hoc securior, quo incredibilior exstitit;
neque enim facile regis animum subire poterat ab illo sibi insidias necti,
cui quondam salutem a se tributam meminerat. Cum res diu latuisset,
indicium huiusmodi fuit.
Dan
14.54.2 (p. 503,17 )
[1] Quidam Theutones insidiarum conscii,
Magno clientelae obsequiis devincti, cum forte, negotiorum eius curam
administrando Holsatiam peragrantes, cuiusdam solitariam vitam degentis
hospitio excepti fuissent eiusque cubiculum a se medio tantum pariete
discretum nescirent, nocturno invicem sermone effusius habito,vehementer se
mirari dixere, quo pacto rex inter tot praeparata sibi insidiarum commenta
mortalium adhuc luce fungeretur, quas Magnus cum Karoli filiis eius capiti
clandestino consilio molitus fuerit.
[2] Has vero omnes adversum inscium excogitatas non fortuitis humanae
condicionis casibus, sed constantibus divinae protectionis subsidiis esse
dispulsas.
[3] Siquidem Magnum gladio dumtaxat venabuloque, quo tigres occupandi
consuetudinem habebat, utentem petituro Sialandiam regi comitandi obsequium
ad cuiusdam usque vadi transitum exhibuisse ibique Kanuti, qui pari
armatura instructus (nam id genus in venationis sectatoribus suspectum esse
non poterat) cum coniuratis eodem tempore supervenire debebat, occursu
fraudatum facinusque sine complice experiri non ausum, per summam propositi
dissimulationem, consalutato rege, propria repetivisse.
Dan
14.54.3 (p. 503,33 )
[1] Post cuius discessum Kanutum regi vadum
transgresso obvium exstitisse turbatumque consortis absentia prosecutionis
officium simulasse.
[2] Aliquanto tamen eum acrius avidiusque quam Magnum propositum exsequi
perseverasse, qui regem equites ad mare praemittere stipantibusque feminis
morabundum in litore considere et inter exstremos navigium conscendere
solitum aggredi constituerit; peregissetque facinus, ni rex absque omnis
humani indicii monitis, benigniore caelestium cura compulsus, relictis
ocius pedissequis, ratem praeter solitum scandere maturavisset.
[3] Karolum autem antea a coniuratis in Scaniam transmissum fuisse, si
fratri propositum ex sententia cessisset, ad exstirpandam regis subolem
amicorum auxilia contracturum.
Dan
14.54.4 (p. 504,3 )
[1] Sed ne sic quidem Kanutum proposito
cedere voluisse, quod apud Fioniam frustra tentatum in Scania maiori cum
oppurtunitate consummare speraverit, Waldemarum ad Helsingorum urbem
praecurrere maturando eumque, cum primum Scaniae advectus rate excederet,
incautum opprimere moliendo, quem post diurna venationis exercitia,
praemissis arbitris, eo loci parvula rate crepusculo transire solitum non
ignoraret.
[2] Quam machinationem fortuitis necessitatis praesidiis elusam fuisse: nam
ratem, quae regem vehebat, cum forte glaciali impulsu procul a concupito
litore detorqueretur, militum eius adventum praestolantium ingenti cohorte
exceptam fuisse, eamque manum necessitati subvenire conatam coniuratorum
insidiis obstitisse.
[3] Ita Kanutum et Carolum, bis propositi cassos, loricas, quas invadendi
regis gratia sub tunicis gestabant, hospitiis reddidisse.
Dan
14.54.5 (p. 504,15 )
[1] Horum autem omnium admirationem
vincere, quod Waldemarus unius ex coniuratis sibi perfamiliaris suspectum
minime ferrum vitare potuerit, qui, cum regi per redam aucupium exercenti
solitarius comes aurigaque exsistere soleret, deficientibus coniurationis
auctoribus, parricidale ministerium circa ipsum, cum, prehensa ave, curru
delapsus iuvandi accipitris curam intenta corporis inclinatione tractaret,
sua manu peragendum promiserat; fortunam tamen in tanta tamque facili
insidiandi materia promissis parricidii partibus aditum non dedisse.
[2] Horum itaque eventuum miraculis liquere mortali manu regem perire non
posse, cuius salutem inter tot exitiosa arcanaque pericula non industria
humana, sed caelestis protexerit diligentia.
Dan
14.54.6 (p. 504,25 )
[1] Hanc hospitum relationem, a rerum
admiratione profectam, eremita perinde ac sibi divinitus dati indicii
mysterium veneratus, cuidam monachorum rectori ad se venienti memori
narratione replicuit, iusso horum indicandorum gratia ad regem transitum
non differre.
Dan
14.54.7 (p. 504,29 )
[1] Quibus acceptis rex, cum ex definitione
locorum argumentisque temporum nec non itinerum suorum circumstantiis fidem
assertis habere coepisset, non minus sibi subsidii Deum in prodendis
insidiis praestitisse, quam in frustrandis tribuisset, gratulatus est.
[2] Cuius rei ignorantia Karolus, pristina adhuc securitate succinctus,
sive tegendi parricidalis propositi calliditate seu peragendi desperatione,
Absalonem ob cognationis fiduciam petitum impetrandi sibi a rege
provincialis beneficii adiutorem deposcit.
[3] Quo propinqui preces attentius exsequente, Waldemarus, dissimulata
insidiarum cognitione, ex fisco suo se stipendia Karolo soluturum
promittit, quoad honoris ei impertiendi facultas incideret.
Dan
14.54.8 (p. 504,39 )
[1] Cumque Roskildiam veniens in aede
Trinitatis optimae maximae morem sacris gessisset, amotis arbitris,
Absalonem adesse praecepit.
[2] Quo secum considente, indicem advocans, quae sibi detulerit, iterato
exponere iubet.
[3] Ille propinquitatis metu, qua Absalon a Karoli filiis contingebatur,
eloqui veritus atque os Rubore perfusus, aliquamdiu plenum haesitationis
silentium egit.
[4] Cuius taciturnitatis rex illico causam coniectans: 'hoc', inquit, 'te
metu Absalonis fides liberat, apud quem meae respectum caritatis propriae
necessitudinis affectioni praeponderare non dubitem.'
[5] Quo dicto senioris vocem, verecunda animi haesitatione torpentem, ad
eloquenda, quae iubebantur, intrepidam reddidit.
[6] Is itaque relationem ab insidiarum principio orsus cunctasque earum
partes veris narrationis indiciis prosecutus, hoc non suae, sed alienae
compertionis fuisse testatur, rogatum se tantum eadem regi referenda
curare.
Dan
14.54.9 (p. 505,11 )
[1] Tunc rex, eo secedere iusso, ductis
alte suspiriis, privatim apud Absalonem queri coepit numquam sibi vel
cognationis ius vel beneficentiae meritum obtentui fore potuisse, quo minus
malis propinquorum artibus appeteretur.
[2] Quorum fraudem si dissimulanter tolerare coepisset, effectum insidiis
praebere posse, quae tam potentum tamque sibi familiarium studiis
necterentur; si vero, parum adhuc publicato facinore, supplicia de
indemnatis sumere maturasset, dolique notitia a paucioribus sumpta,
crudelius in aemulos consuluisset, innoxia capita confictis criminationis
partibus obruere videretur invidiaque virtutis accensus ad communem generis
sui interitum variis insimulationis modis exsurgere, necessitudinis eversor
affiniumque consumptor censendus.
[3] Igitur et patientiam periculosam et ultionem, si praepropera foret,
probrosam exsistere.
[4] Ita se, quem vindictae modum apprehendere debeat, ignorare, cuius et
ignominiosa acceleratio sit et perniciosa dilatio.
[5] Ceterum insidiarum periculis patere malle quam in auctores facinus
retorquere, ni mors sua ad aliorum confestim exitium redundaret, quam
liberorum suorum amicorumque miserabilis strages, mox discordia civilis
saevaque exterorum irruptio ac totius patriae taeterrima vastitas
insequeretur.
[6] Haec et consentanea rex crebris anxiisque gemitibus prosecutus, quae
maxime sibi conducant, Absalonem dispicere iubet.
Dan
14.54.10 (p. 505,29 )
[1] Ille se nihil a regis aestimatione
diversum perpendere refert, praefatus ipsum ex repentino vindictae procursu
non levius famae dispendium quam salutis ex dilatione capturum.
[2] Quamobrem animadversionis ius divino permittendum arbitrio, qui potis
sit insidias, quas eluserit, publicare; sed neque rem, cuius multitudo
conscia sit, diutule vulgus latere posse.
[3] Hortatur deinde, corporis sui custodiam consuetis comitibus attentius
mandet iubeatque numquam sibi inermes assistere nec magis salutem suam
diurnis eorum officiis quam nocturnis excubiis vallari curet.
[4] Sic enim coniuratorum aliquos, se proditos suspicantes, repentinum
propositi indicium edituros.
Dan
14.54.11 (p. 505,38 )
[1] Gratum Waldemaro consilium fuit; cuius
Roskildiam linquentis Absalon comitem agens sollicitatur a Carolo
petitionis suae partes, quas nuper apud regem egerit, iterare.
[2] Quod exsequente eo, respondetur a rege raram beneficii gratiam esse,
quod accipiens parricidio pensare studeat.
[3] Praeterea miram quorundam ingeniis et fallendi pertinaciam et
dissimulandi inesse versutiam.
[4] Se nihilo minus, cum primum Iutiam introierit, insidioso militi
munificum futurum, a quo potentiae ius in id maxime vulgus affectari non
dubitet.
[5] Iucunda Carolo promissio exstitit, quam sibi per Absalonem expositam
impensiore gratiarum relatione prosequebatur.
[6] Finxit enim oris hilaritatem laetitiamque effusius praetulit, quam non
tam recipiendi beneficii quam implendi parricidii affectus progenuit, quod
ei regiae dissimulationis industria securitatis incrementa tribueret.
Dan
14.54.12 (p. 506,10 )
[1] Huic postmodum forte materni avi
Eskilli per idem tempus a Gallia navigantis appulsus urbem Ripam cum Kanuto
fratre petendi causam praebuit.
[2] Quorum Benedictus quidam solo patre germanus, sed pelice editus, regiae
clientelae fortior quam fidelior comes, Waldemaro paucis post diebus, quam
Fioniam ingressus fuerat, in propatulo prandente, sive celandae fraudis
impatientia adductus, seu parricidii, quod cogitaverat, furiis concitatus,
neglectis epulis, cultrum, quem forte prandendi gratia sumpserat, compressa
manu huc atque illuc actum varia ancipitique versatione stringebat, perinde
ac usum eius ad inferendas plagas agitationis exercitiis praediscere
cupiens.
[3] Interdum ferrum sinu condebat detectumque rursum digitis inserebat.
[4] Inter haec assidue regem oculis destinabat, quibus non minus quam manui
minarum inesse videretur.
Dan
14.54.13 (p. 506,21 )
[1] Cuius motibus amentiae consentaneis
Waldemarus per sponsam filii Gerthrudem ob id muliebriter lacrimantem
oculos inserere monitus, Nicolaum, qui regiae mensae praeerat, quam poterat
arcanis nutibus accersitum, visum ad inusitatos Benedicti gestus obliquare
tacite iubet, amotisque post epulas mensis, ceteris sibi propiorem
consistere, praedicti equitis, si quas moliretur, insidias excepturum.
[2] Sed Benedictum tum ipsius regis, tum commilitonum plena stuporis
contemplatio ferrum vaginae reddere coegit.
[3] Crediderim vero hunc animi aestum eius praecordiis divinitus ingestum
eodemque auctore proditum facinus quo prohibitum esse.
Dan
14.54.14 (p. 506,30 )
[1] Tum demum Waldemarus, neglectum
Absalonis consilium paenitentia prosecutus, devocatis in cubiculum
militibus, inter quos et Benedictus astabat, rem maestam iisque perquam
maxime displicituram aferre se dixit, quam et prodere triste sit et celare
pestiferum, nec se dubitare, quin, eadem in commune delata, amicorum mentes
tristitiae salebris sit implicatura tantoque iis plus amaritudinis
incussura, quanto regem suum propensiore caritatis cultu contingerent.
[2] Siquidem quorundam conspirationem de nece sua habitam non dubiis
coniecturae rationibus, sed veris consciorum indiciis certisque rerum
vestigiis sibi proditam esse, cuius auctoribus primam salutis suae
custodiam credere consueverit.
[3] Nolle vero se eorum declarare vocabula, quod noxios resipiscendi
indutiis donare quam insimulandi studio obruere mallet.
[4] Hortatur deinde, maiore cum sedulitate vallandum se curent nec usquam
gladiis vacui incedentem comitari sustineant stipandique officia hactenus
per incuriam gesta, deinceps elaborato famulandi studio prosequantur
tantaque id sollicitudine peragant, perinde ac quivis propriae sinceritatis
certitudine de aliena ambigere necesse habeat.
[5] Sed neque se universos notabiles ducere, de quorum grege complures ad
mortem pro se excipiendam, si res posceret, paratissimos sciret.
Dan
14.54.15 (p. 507,6 )
[1] Tunc milites, mutua fidei aemulatione
consciorem indicium flagitantes, a perfidis erga regem capitibus vindictam
se exacturos promittunt neque aut necessitudinis aut familiaritatis gratia
temperaturos, quo minus sanguinis eius cupidos poenas, quas mererentur,
persolvere sint coacturi.
[2] Ad haec rex referre fidei sinceritate contentos ulteriores indicii
partes expetere non oportere.
[3] Ita militum preces, ab innocentiae conscientia profectas, plenum
moderationis responsum cessare compulit.
Dan
14.54.16 (p. 507,13 )
[1] At Benedictus, coniurationem a
consciis regi proditam ratus eumque his, quos incautos opprimere cuperet,
callidis simulationis ambagibus veniam polliceri, plerisque militiae
insignibus relictis, Iutiam, qua potuit celeritate, petivit, detectae
factionis nuntio ad Magnum dimisso.
[2] Ita perfidum eius animum mordax conscientiae crimen regiae
mansuetudinis promissis fidem habere vetuit.
[3] Quae res Magno proxima nocte navigio Lubecam proficiscendi indeque
Henrici contubernium expetendi causam praestitit.
[4] Eodem nuntio Kanutus et Carolus per Benedictum accepto, tacite
Ripensium urbe egressi, conscensa apud Randrusium nave, praefectum Gothiae
Birgerum propinquitatis fiducia petivere.
[5] Adeo illos malignae conscientiae vis, securitate defectos, subito
pavore quati coegit.
Dan
14.54.17 (p. 507,24 )
[1] Quorum profectionem Eskillus, tum
propriam, tum nepotum fortunam miserabilius questus, infinitae aegritudinis
molestia prosequebatur.
[2] Ob cuius magnitudinem linguae debilitate contracta, parum vocalis
evasit.
[3] Quem rex ad se Wibergi venientem iucunda admodum fronte suscepit, ne
quid suspicionis in eius adventu reponere videretur.
[4] Quam regis moderationem pontificis prudentia aequavit: supplicem enim
pro nepotibus vocem mittere non sustinuit, quo magis se ab insidiarum
suspicione alienum efficeret neve eorum culpae affinis, quos precibus
servare cuperet, existimari posset, consultius arbitrando taciturnitatis
argumento malignitatis suspicionem vitare quam offensam pro noxiis
supplicando contrahere.
[5] Cui postmodum Scaniam profecto opportuna medicorum industria
debilitatae vocis opem redintegravit; at mentem eius, ingenti curarum aestu
obsitam, aegritudine vacare nepotum proprio spiritu cariorum fortuna passa
non est.
[6] Adeo facilius corporis quam animi discrimina vitantur.
Dan
14.54.18 (p. 507,38 )
[1] At Magnus, facinoris pudore, quam
exsilii causam haberet, Henrico pandere veritus, reconciliationis ab ipso
dumtaxat remedia postulabat.
[2] Ille, exsulis vota aversari impium ratus, epistola ad Waldemarum
transmissa, conceptae erga Magnum offensae remissionem efflagitat.
[3] Ad haec Waldemarus legatione quam litteris respondere satius ratus,
Henricum, quem stabulo suo praeposuerat, Germanicae vocis admodum gnarum,
in Saxoniam dirigi currat, apud eius ducem Henricum Magni perfidiam
accusaturum.
Dan
14.54.19 (p. 508,4 )
[1] Quo audito Magnus, rubore in audaciam
verso, quam poterat pertinaciter, obiectis se affinem negare et veluti in
argumentum innocentiae duello manum offerre, eodem acumine dissimulationem
amplexus, quo facinus molitus fuerat.
[2] Refert legatus non ob hoc se eo missum, ut accusationis partes apud
exteros ferro prosequi debeat, sed ut reum causam suam ad regis cognitionem
transferre defensionemque patria lege decretam subire moneat.
[3] Tum duce, quem defensionis modum adversum hoc criminationis genus lex
Danica statueret, rogante, penes ferrum purgationis morem consistere
respondit.
Dan
14.54.20 (p. 508,12 )
[1] Tunc Magnus, a duce rogatus, an tantum
fiduciae in innocentia sua reponeret, ut huius experimenti iudicio spem
defensionis petere auderet, anceps id genus nec semper miraculo praeditum
aiebat, quod plerumque et insontes damnare et noxios absolvere soleat
fortuitosque maxime experimentorum eventus habeat.
[2] Neque enim divinam potentiam tanta mortalium cura flagrare, ut
quibuslibet eorum votis rerum naturam cedere compellat.
[3] Suspecta plerisque responsio fuit.
[4] Tum duce, quam a se opem sperare debeat, qui tanti criminis obiectionem
patriis institutis refellere nollet, artius perquirente, quid ageret,
incertus, aliquamdiu responsi cunctationem exhibuit.
Dan
14.54.21 (p. 508,21 )
[1] Tandem, ulterioris profugii
diffidentia adductus, ultro regem aditurum se dixit, si sibi, quemcumque
causa exitum sortiretur, impunitatis fides daretur.
[2] In cuius fiduciae certitudinem stabularius sponsionis suae pignus
offerre coepit, praefatus capitali crimine damnatis patriae legis instituto
dilabendi indutias tribui iisdemque e vestigio supplicium irrogari nefas
haberi.
[3] Qua Magnus oblatione contempta, solam Absalonis fidem se pignoris loco
recepturum asseruit.
Dan
14.54.22 (p. 508,27 )
[1] Quae cum rex ex legato cognosset,
epistola duci redditur, qua Magno sub Absalonis obtentu veniendi
discedendique potestas promittitur.
[2] Quo evenit, ut Absalon prius Magnum hospitio exciperet, quam ullum
adventus eius nuntium a rege sumpsisset, litteras, quae pro eiusdem
receptione destinabatur, nimio festinationis studio praecurrentem.
[3] Quibus tandem per regem susceptis, sollicitudinem improvisi hospitis
plenis fiduciae promissis discutere curae habuit.
[4] Quibus erectus Magnus plus spei in Absalonis auxilio quam metus in sua
noxa reposuit.
[5] Quo evenit, ut, maiore formidinis parte deposita, propria repetere non
dubitaret, navigationem, qua Iutiam petiturus erat, necessariis usibus
instructurus.
[6] Quippe causam apud Arusiam dicere iubebatur.
Dan
14.54.23 (p. 508,37 )
[1] Verum hoc securitatis robur deprehensa
secretorum eius legatio quassavit: siquidem binas eius epistolas,
proditionis mandata gestantes, a publicorum itinerum observatoribus
intercipi contigit.
[2] Quas cum regi allatas ab intermeantibus expertus fuisset, formulam, qua
signatoria utebatur, proprii scribae neglegentia amissam confingit, idque
non solum inter suos, sed etiam apud Absalonem simulatione prosequi
curavit, opinionem serere cupiens adulterinas epistolas a formulae
repertoribus odio sui fuisse compositas.
Dan
14.54.24 (p. 509,5 )
[1] Appetente causae dictionis tempore,
binis navigiis instructus Absaloni, Sialandiae et Scaniae magnatibus
comitato, obvius affuit.
[2] Quo adito, conscientiae stimulis actus, trepidationem fide maiorem
praeteritaeque vitae fortitudini indebitam exhibendo, nullis se
exhortationibus, ut Iutiam peteret, adducendum iurabat, plus a se metus in
regis offensa quam opis in cuiuspiam patrocinio reponi praefatus.
[3] Praeterea fortuitam sigilli sui amissionem causatus, aemulorum
commento, occasionem ex eiusdem inventione nactorum, inimicas regi litteras
suo nomine confictas asseverabat.
Dan
14.54.25 (p. 509,13 )
[1] Sed Absalone, tametsi criminis acta ab
eo confessio foret, nihil commissum, quo minus inviolatus discederet,
constantius asserente, sociali illum navigatione prosequitur, plus amici
monitis quam proprio pavori indulgens.
[2] Cui rex, omni Danica nobilitate stipatus, apud villam Wiby sibi per
Absalonem oblato mensae sacra communicare passus non est, ne convivam
agendo offensam deponere videretur.
[3] Quem die postero ad contionem vocatum, meritorum suorum in eum
benignitate exposita, maiestatis reum agere coepit, pietatem parricidio
rependere avidum, quod eius fuga non violenter ingesta, sed a solo
conscientiae reatu profecta recenter prodiderit.
Dan
14.54.26 (p. 509,22 )
[1] Ad haec Magnus se non cuiuspiam
delicti, sed minacis nuntii per Benedictum accepti impulsu dilabendi
consilium cepisse testatur, regiae suspicionis causam e longinquo tutius
spectaturus.
[2] Praeterea mirari se, quo pacto rex propinquum, quem omni familiaritatis
iure prosequi consueverat, inanium suspicionum ductu persequi sustineat.
Dan
14.54.27 (p. 509,27 )
[1] Contra rex hoc eum ingratiorem, quo
meritorum suorum neglegentiorem, astruere et in perfidiae argumentum
supradictas ipsius epistolas, quarum altera clausa, altera aperta
obsignabatur, in commune proferre; quas etiam per praesentes pontifices
circumferri et, an vero Magni signaculo obsignatae essent, curiosius
annotari praecepit.
[2] Quod inspectantibus cunctis adulterinumque esse negantibus, recitari
eas in publico iubet.
[3] Aperta Scaniensibus scribebatur, regem super complurium oppressione
calumnians cunctosque ad bellum cum eo gerendum exhortans: Magnum
repetendae libertatis auctorem habituros.
[4] Clausa ad Kanutum et Karolum eodem quo prior titulo mittebatur, quae
eos res in Scania novare moneret Magnumque idem apud Iutiam facturum
promitteret; sic regem viribus cariturum, maiorum regni provinciarum
auxiliis ad eum commeare prohibitis.
Dan
14.54.28 (p. 510,1 )
[1] Perlectas epistolas Magnus cum responso
excepturus putaretur, indice metus silentio utebatur.
[2] Quin etiam tantum stuporis animo contraxerat, ut voce quoque
deficeretur, internae perturbationis notas confuso oris habitu prae se
ferens.
[3] Notabilis viri taciturnitas fuit, quae ne confessionis loco duceretur,
prudens Absalonis interventus effecit, miratu indignum dicentis ad novos
criminationis obiectus hominem defensionis dubium pleno meditationis
consilio respondendi officia tardius exhibere, protinusque eum dandi
responsi gratia colloquio excedere et, quos velit, ex amicis in consilium
contrahere iubet.
Dan
14.54.29 (p. 510,9 )
[1] Quo dicto recreatus Magnus atque ad
spem labefactandae accusationis erectus, acceptis consultationis indutiis,
Absalonem cum Tokone Wendilensium antistite sevocat.
[2] Is Toko patri eius Erico diaconatus obsequiis percarus habitus deque
eius clientela ad pontificatum accitus fuerat.
[3] Cuius rei grata recordatione Magni caritatem propensius animo insitam
habebat.
[4] Quem multum diuque ob cogitati sceleris immanitatem profectis a dolore
conviciis insecutus, respondente eo epistolas aliena fraude contextas,
supervacuum id purgationis genus astruxit, non solum scripturae, sed et
stili modum, quo scriba ipsius Lambertus in dictandis epistolis uti soleat,
certissime recognoscere praefatus Cuius affirmationem Absalone consentaneis
verbis prosequente, tantum Magno desperationis incessit, ut eos, an sibi
confessionis remedia amplecti liceret, trepide percontaretur.
[5] Tum Absalon, tametsi confessio periculo careret, ad hanc tamen ante
procurrendum, quam de venia actum excussumque foret, negabat suadetque,
uti, stupore deposito, per se vel per amicum in posterum diem indutiarum
facultatem audacter efflagitet, firmato animo rem felicius expleturus.
Dan
14.54.30 (p. 510,25 )
[1] Quibus admissis, rex praesentem
nobilium catervam, vespere iter ingressus, ad Unnonis locupletissimi viri
penates secum perduxit.
[2] In qua profectione Absalon a Magno admodum aestuante, quisnam
defensionis modus obiectis congrueret, curiosiore percontatione consultus,
nullam partem probro aut periculo vacuam aiebat.
[3] Nam nec accusationem tot rerum indiciis subnixam refellere promptum nec
purgationis partes detrectare sincerum, confessionis vero exitum ancipitem
fore, quam nulla veniae certitudo praecurreret.
[4] Ita verax responsi dator consultori ignorantiam praetendere quam in
dubiis certitudinem promittere fidelius duxit.
Dan
14.54.31 (p. 510,34 )
[1] Tunc Magno omnia se veraciter
relaturum, si veniam confessioni tribuendam speraret, dicente, intrepide
eum sibi secreta, quae vellet, committere iubet, nullum eorum indicium ad
regem ex se manaturum praefatus.
[2] Tum illo omnem insidiarum ordinem patefacere cupiente, Absalon
narrationem admittere noluit, ne eam sacerdotali ministerio confessionis
loco recipere videretur.
[3] Suadet itaque, Sunonem et Esbernum secum adhibeat, quos in rebus
arcanis tegendis industrios sciat.
Dan
14.54.32 (p. 511,1 )
[1] Quibus admissis Absalonique data fide
pollicitis absque eius conniventia nullam se praesentis arcani mentionem
acturos, Magnus, insidiarum seriem a principio retexere orsus, non solum se
cum his, quorum crimen testis fuga prodiderat, iure notatum asseruit, sed
etiam complura ad regis caput pertinentia, adhuc eius notitiae parum
indita, apertissima confessione detexit.
[2] Eskillum (Asceri hic filius erat) et Christiarnum patre Suenone natum
eiusdem culpae conscios asseverando, Christiarni fratrem Ascerum, cui in
templo Lundensi prima post antistitem dignitas cesserat, coniurationis
consilium scisse potius quam probasse testatus.
Dan
14.54.33 (p. 511,10 )
[1] Confecto itinere, postquam opportunum
colloquio tempus occurrit, Absalon cum Sunone et Esberno regem, paulisper
sine arbitris esse iussum, contemplari causae exitum monet, in qua nec
accusationem actori instruere expeditum nec reo confessionem amplecti tutum
ducatur.
[2] Qui si indemnatus abscederet, complures ad innocentiam sibi decernendam
adduceret; sin confessus venia careret, simplicitatis exemplo culpae sociis
tegendae eius documentum praeberet.
[3] Igitur elaborandum, ut spontanea ab eo confessio elici posset, quem
testimonio insequi promptum non esset.
Dan
14.54.34 (p. 511,18 )
[1] In hanc sententiam perducto rege et se
poenam confessioni remittere promittente, cum Magnus postera die in
contione ab eo, quid super responso deliberasset, interrogatus fuisset, a
coniurationis initio orsus, pudore posthabito, omnem insidiarum contextum,
non solum conscios, sed etiam loca rerum ac tempora perstringendo, vera
narrationis serie prosequebatur, regem inter tot pervicacissimae artis
ambages non sorte humana, sed divina opera servatum affirmans seque non
aliud magis mirari, quam quod fraudem tanta familiarium arte compositam
propitiae fortunae interventus eluserit, hominemque tot civium dolis
petitum casus incolumem servare potuerit.
[2] His dictis genibus regis supplice vultu gemebundus advolvitur.
Dan
14.54.35 (p. 511,28 )
[1] Quem rex, praeteritae amicitiae
verecundia consurgere iussum, ingratae mentis exprobratione coarguit,
illius per insidias opprimendi cupiditate perfusum, cuius a primaeva aetate
perpetuam caritatem expertus fuerit, a quo belli Grathici temporibus non
tantum spiritum sibi datum, sed etiam adiecta potestatis incrementa
meminerit.
[2] Se enim non solum propinquitati supplicium remisisse, sed etiam
munificentiam impendisse; eum vero, cum fidem beneficio debuisset,
perfidiam rependisse.
[3] Itaque meritorum suorum oblivionem ab eo tam nequiter actam admirans
nec pristinae confessionis assertione contentus, an se per insidias
opprimere cogitasset, inquirere perseveravit.
[4] Ille nec animum sibi nec arma nihilque, quod tanto facinori attinuit,
excepto Dei nutu, defuisse subiunxit.
[5] Delectatus rex tam audaci hominis responso, veniam se confessioni
tribuere, non familiaritatem restituere dixit, ne rursum amicitiae copia
insidiarum irritamentum exsisteret.
[6] Eundem quoque tacita ad Kanutum Karolumve mandata habere prohibuit,
monitum, ne culpam repetere velit, cui divinam potentiam tam constanter
obniti persenserit.
[7] Ille se, si quid tale committeret, ulterioris veniae remediis indignum
vocare, ne precibus quidem salutem deinceps tueri ausurum.
Dan
14.54.36 (p. 512,5 )
[1] Quo rex sedendi locum repetere iusso,
protinus Suenonis filium Christiarnum, quem, peracta Magni causa, per
ignorantiam casus obtulerat, iracunda admodum accusatione persequitur.
[2] Qui cum se consortis indicio proditum accepisset, defensionis inops
confessione veniam impetravit nec solum spiritum, verum etiam bonorum
omnium incolumitatem assecutus est, exsilio dumtaxat poenas dare coactus,
ne promptus ad crimen regressus suppeteret.
[3] Ita moderatio manifestam militis culpam extremumque supplicium meritam
proscriptione insequi contenta exstitit.
Dan
14.54.37 (p. 512,13 )
[1] Taliter exacto concilio Magnoque
Fioniam reverso, Waldemarus insulam ferarum gregibus abundantem more regio
praedae venaticae vacaturus ingreditur.
[2] Quo loci Absalon et Ascerus, a maximo pontifice Eskillo ob veniam eius
nepotibus conciliandam, quae Magni exemplo sponderi videbatur, transmissi,
inexorabilem regis animum experti sunt.
[3] A quo demum Ascerus, an coniurationis fautorem egisset, rogatus,
cognitioni se quidem affinem, sed a consensu immunem asseruit nec tam odio
regis quam delationis pudore prodendique commissi verecundia haec fecisse.
[4] Quem confessionis modum diuturni postmodum exsilii causam habuit.
[5] Huius legationis contemptum tam aegre Eskillus tulit, ut, variis
corporis pestibus contractis, gravibus hiemem morbis exigeret.