Dan
11.10.1 (p. 316,29 )
[1] Regiae vero successionis delectum
anceps popularium sententia pertractabat.
[2] Maior namque Danorum pars memor, quantis per Kanutum adhuc privatae
fortunae periculis obiecta fuerit, graviora, si regnum indueret, verita,
maligna virtutis interpres, quod gloriae eius accrescere debuerat,
iniquissima meritorum aestimatione damnabat, elevatis virtutum praemiis,
clarissima eius opera repulsae turpitudine rependendo.
[3] Igitur ut hunc negotiorum metu perosa, ita Haraldum otii cupiditate
complexa, audaciae hebetudinem praetulit ignavumque sibi regem maluit
imperare quam fortem.
[4] Quamobrem, egregiae indolis claritate contempta, negatum virtuti culmen
vitio tribuere non erubuit, repulsa fortitudinem, inertiam honoribus
insecuta.
[5] Verum hunc ingratae mentis habitum fucosa rationis specie colorabat,
Haraldum perinde ac natu maiorem ipso naturae iure regno debitum certans.
[6] Genus affectionis inusitatum! Hunc virtus invisum, illum vitium
probabilem fecerat.
Dan
11.10.2 (p. 317,3 )
[1] Soli Scanienses iusta animi inclinatione
provecti, Kanuti probitate culta, Haraldi desidiam respuebant.
[2] Igitur Ysoram habendi delectus gratia convenitur.
[3] Ibi quidem ingens Oceani vastitas ostiis admodum angustis excipitur,
furensque fretum coactu litorum in artas fauces terra compellit.
[4] Medium sinus arenae tenent, obscura nautarum celantes pericula.
[5] Nam ut abiens eas aestus aperit, ita rediens claudit.
[6] Orienti Scanica, cetera vero occidenti classis appulerat.
Dan
11.10.3 (p. 317,10 )
[1] Hic fratres apud suos quisque fautores
diversis in locis contionati sunt.
[2] Tunc Haraldus, vocato assensorum concilio, nequaquam contumeliosam sibi
fratris praelationem videri refert, si non eum dignitate posteriorem sors
ipsa nascendi fecisset maioremque a minore superari ridiculum esset.
[3] Qui etsi virtuti maturior videretur, se tamen naturae ordine aetatisque
privilegio vincere.
[4] Praeterea indignum fore civium illi vexationem obiectamque periculis
patriam suffragari debere, suae vero provectioni servatam in omnes
clementiam obesse, nec ita merita ab iis aestimanda fore, ut miserias suas
gratia, felicitatem repulsa pensare cupiant.
[5] Nam ingratorum hanc maxime vicissitudinem esse.
[6] Ad haec, si summam assequatur, impias se leges abrogaturum, blandas
placidasque pro eorum arbitrio laturum promittit.
Dan
11.10.4 (p. 317,21 )
[1] Tanti igitur tamque optati commodi
promissorem contio, pestiferis eius blanditiis invitata, regem appellat,
paternum illi regnum deferens, cuius inertiae contemptus magis quam ullus
honos aut gratia referri debuerat.
[2] Itaque populi favor, orationis suavitate praereptus, plus fallacibus
eius promissis quam invictae Kanuti fortitudini praestitit.
[3] Igitur fraternae contentionis certamen, varia assentatione subnixum,
sine arbitris aut iudicibus, solis partium suffragiis, gerebatur.
Dan
11.10.5 (p. 317,28 )
[1] Verum Haraldus, imperitae multitudinis
errore suffultus, mox per legatos fratri mandat, ne decretam maiori summam
ambiat eumque honore sibi postponat, quem nascendi serie priorem sciat,
neve regnum maiorum virtutibus illustratum domesticae atque intestinae
discordiae bello corrumpat nec perniciosa seditione dividuos patriae motus
incutiat, sed potius clausum ambitioni animum gerat, abiectaque temeritate,
competitoris sui suffragatorem agere non erubescat.
[2] Adiectae monitis minae, mandataque non tam blanditiis pacis quam belli
irritamentis instructa.
[3] Praeterea plerosque fraternae partis fautores, legum emendatione
liberiorisque vitae iucunditate promissa, per subornatos in gratiam suam
sollicitandos curavit.
[4] Ita a Kanuto vulgi animos partim spes, partim metus avertit.
Dan
11.10.6 (p. 318,1 )
[1] Ipse, deficientibus a se copiis, tribus
dumtaxat rostratis navibus in angustissimas Scanici maris fauces elabitur,
regno carere iussus, cuius ipse incolumitatem protexerat, terminos auxerat.
[2] Ubi, fraterna legatione regni communionem spondente, reverti monitus,
spretis mandatorum blanditiis, Suetiam fugibundus intravit, perquam stultum
ratus eius se promissis infracta fortuna credere, cuius eadem adhuc vigente
minas acceperit.
[3] Mox perinde atque iniuriarum oblitus, intactis patriae rebus, bellum
adversum Orientales, vivente patre coeptum, enixe prosequitur.
Dan
11.10.7 (p. 318,9 )
[1] Haraldus, habito in octo dies concilio,
quod promissis complexus fuerat, rebus prosequi monitus, ut regia maiestate
popularem excoleret, in primis adversum provocationem restipulandi ius
edidit prioresque defensionis partes quam accusationis instrumenta
constituit.
[2] Reo siquidem actoris ius in refellenda accusatione concessit, quam
antea testium fide subnixam defensionis praesidio repellere non licebat.
[3] Quod ius usurpatione firmatum, ut familiare libertati, ita religioni
pestiferum evasit.
[4] Ipsa namque defendendi potestas, non armorum, non testium usu, sed sola
sacramenti fide subnixa, multorum conatus votorum cupiditate periurio
polluit, sed et funditus singularium congressionum usum evertit.
[5] Posteris namque susceptas causarum controversias satius iureiurando
visum est expedire quam ferro.
[6] Verum alterum religionis intuitu, alterum salutis respectu
periculosius.
[7] Quem morem Dani pertinaciter retentum ad hoc usque tempus obstinate
usurpant, adeo ut vita magis quam eo carere cupiant salutemque suam pro
ipsius observatione devoveant.
Dan
11.10.8 (p. 318,23 )
[1] Haraldus vero solis sacrorum officiis
deditus, latarum a se legum severitate neglecta, impunitas omnium noxas
enervi scelerum indulgentia praeteribat omniaque statuti iuris munimenta
convulsit, ignarus plus Deo sinceram regni administrationem quam inania
superstitionis momenta placere severumque iustitiae cultum supervacua
precum adulatione gratiorem exsistere; praeterea divinum plenius propitiari
numen, ubi iura quam tura promuntur, plus scelerum quam pectorum
contusionem probare, libentius criminum quam genuum flexus aspicere
nullamque victimam vindicatae pauperum libertati praeferre.
[2] Quamquam enim regum maiestas rite religioni intendere debeat, aliquanto
tamen speciosius interdum tribunalia quam aras excolere potest.
[3] His omissis, rex, sola sacrorum caritate conspicuus, iniquissimos actus
profusa animi tolerantia sustinebat, pauciora experimentis prosecutus quam
promissis complexus fuerat.
[4] Noxas non venia modo, sed etiam licentia prosequebatur tamque inopem
iuris patriam reddidit, quam antea promissis divitem fecit.
[5] Sed neque a regiis moribus habituque degenerare deforme ducebat.
[6] Regnando biennium emensus defungitur.