link til hjemmesiden - Det Kongelige Bibliotek

Saxo Grammaticus: Gesta Danorum


| Saxo Grammaticus | Gesta Danorum | Liber -1 | Caput -1 | Caput +1 | Liber +1 |

Dan  1.8.1 (p. 26,6 )
[1] Interea Asmundus, Suibdageri filius, in ultionem patris pugna cum Hadingo congressus, ut filium Henricum, cuius caritatem etiam proprio spiritui praeferebat, fortissime dimicantem occidisse cognovit, avido fati animo lucem perosus tali carmen voce compegit:
                     [2] Quis nostra fortis ausit arma sumere?
                     Nil proficit cassis vacillanti nitens,
                     lorica iam nec commode fusum tegit;
                     armis ovemus interempto filio?
                     [3] Cuius mori me cogit eminens amor,
                     caro superstes ne relinquar pignori.
                     [4] Utraque ferrum comprimi iuvat manu;
                     nunc bella praeter scuta nudo pectore
                     exerceamus fulgidis mucronibus.
                     [5] Ferocitatis fama nostrae luceat;
                     audacter agmen obteramus hostium,
                     nec longa nos exasperent certamina
                     fugaque fractus conquiescat impetus.

Dan  1.8.2 (p. 26,23 )
[1] Quo dicto geminam capulo manum iniciens, absque periculi respectu reflexo in tergum clipeo, complures in necem egit. [2] Igitur Hadingo familiarium sibi numinum praesidia postulante, subito Wagnofthus partibus eius propugnaturus advehitur. [3] Cuius aduncum Asmundus gladium contemplatus hanc in vocem carmine clamabundus erupit:

Dan  1.8.3 (p. 26,28 )
                     [1] Quid gladio pugnas incurvo?
                     [2] Ensiculus fato tibi fiet,
                     framea torta necem generabit.
                     [3] Hostem namque manu superandum
                     carminibus lacerari fidis,
                     plus verbis quam vi connisus,
                     in magica vires ope ponens.
                     [4] Quid me sic umbone retundis
                     audaci iaculo minitando,
                     cum sis criminibus miserandis
                     obsitus et maculis refertus?
                     [5] Infamis sic te nota sparsit
                     putentem vitiis labeonem.

Dan  1.8.4 (p. 26,41 )
[1] Haec vociferantem Hadingus hasta traicit amentata. [2] Sed nec mortis Asmundo solatia defuere. [3] Siquidem inter exiguas vitae reliquias vulneratum interfectoris pedem perpetua claudicatione mutilavit clademque suam parvulo ultionis momento memorabilem reddidit. [4] Ita alterum membri debilitas, alterum vitae finis excepit. [5] Corpus eius sollemni funere elatum apud Upsalam regiis procuratur exsequiis. [6] Cuius coniunx Gunnilda, ne ei superesset, spiritum sibi ferro surripuit virumque fato insequi quam vita deserere praeoptavit. [7] Huius corpus amici sepulturae mandantes mariti cineribus adiunxerunt, dignam eius tumulo rati, cuius caritatem vitae praetulerat. [8] Iacet itaque Gunnilda aliquanto speciosius virum busti quam tori societate complexa.

Dan  1.8.5 (p. 27,10 )
[1] Post haec, Hadingo victore Suetiam populante, Asmundi filius, Uffo nomine, conserendae manus diffidentia adductus in Daniam exercitum traicit hostilesque lares incessere quam proprios tueri satius duxit, opportunum propulsandarum iniuriarum genus existimans, quod ab hoste pateretur, hosti inferre. [2] Ita Danis ad propria defensanda redire compulsis salutemque patriae exterarum rerum dominio praeferentibus, domesticum solum hostilibus armis vacuefactum repetiit.

Dan  1.8.6 (p. 27,17 )
[1] Igitur cum Hadingus e bello Suetico regressus aerarium suum, quo bellis ac spoliis quaesitas opes excipere consuevit, furto violatum animadverteret, continuo custodem eius Glumerum suspendio consumpsit callidoque commenti genere edixit, ut, si quis e noxiis ablata referre curasset, honoris locum, quem Glumerus possederat, obtineret. [2] Quo promisso sontium quidam beneficii percipiendi quam criminis tegendi studiosior redditus pecuniam regi reportandam curavit. [3] Quem conscii in summam principis amicitiam receptum putantes nec uberius quam fidelius honoratum credentes et ipsi pari praemii spe relatis pecuniis reatum detegunt. [4] Quorum confessio primum honoribus ac beneficiis excepta, mox suppliciis punita haud parvum vitandae credulitatis documentum reliquit. [5] Dignos dixerim, qui solutae taciturnitatis poenas patibulis luerent, quos cum silentii salubritas tutos praestare posset, vocis stoliditas in exitium pertraxit.

Dan  1.8.7 (p. 27,30 )
[1] His gestis Hadingus per summum integrandi belli apparatum hiberna permensus, verno sole frigoribus liquatis, Suetiam repetit ibique lustrum militando confecit. [2] Cuius milites, diuturnae expeditionis negotio consumptis alimentis, ad ultimam paene tabem redacti silvestribus fungis famem lenire coeperunt. [3] Tandem per summam necessitatis indigentiam commanducatis equis, ad postremum canina cadavera corporibus indulserunt. [4] Sed neque humanis artubus vesci nefas habitum. [5] Itaque Danis in extremas desperationis angustias compulsis, nocte concubia sine auctore tale castris carmen insonuit:

Dan  1.8.8 (p. 28,1 )
                     [1] Taetro penates omine patrios
                     liquistis, hoc rus Marte sequi rati.
                     [2] Quae vana mentes ludit opinio?
                     Quae caeca sensus corripuit fides,
                     hoc arbitrantes posse solum capi?
                     [3] Non amplitudo Suetica cedere,
                     non exterorum Marte valet quati.
                     [4] At summa vestri defluet agminis,
                     cum Marte nostros coeperit aggredi.
                     [5] Nam cum ferocem vim fuga solverit
                     et proeliorum pars vaga labitur,
                     in terga dantes Marte prioribus
                     caedis potestas liberior datur;
                     maiorque ferri parta licentia,
                     cum sors rebellem praecipitem fugat,
                     nec tela tentat, quem metus abstrahit.

Dan  1.8.9 (p. 28,17 )
[1] Quod praesagium crebra Danorum caede sequens lucis eventus implevit. [2] Nocte postera vocem huiusmodi incerto auctore editam Suetica auribus iuventus excepit:
                     [3] Quid me sic Uffo provocat
                     seditione gravi,
                     poenas daturus ultimas?
                     [4] Confodietur enim
                     multa premendus cuspide
                     exanimisque ruet
                     audaciam coepti luens.
                     [5] Nec petulantis erit
                     livoris intactum scelus,
                     augurioque meo,
                     cum bella primum gesserit
                     contuleritque manum,
                     excepta membris spicula
                     corpus ubique petent,
                     crudosque hiatus vulnerum
                     fascia nulla premet,
                     nec ampla plagarum loca
                     contrahet ulla salus.

Dan  1.8.10 (p. 28,38 )
[1] Eadem nocte congressis exercitibus, duo senes humano habitu taetriores capitibus coma vacuis inter siderum micatus triste visu calvitium praeferentes contrariis votorum studiis monstriferos divisere conatus. [2] Siquidem alter Danorum partibus intendebat, alter Sueonum studiosus exstabat.

Dan  1.8.11 (p. 29,1 )
[1] Victus Hadingus, cum in Helsingiam confugisset ibique solis fervore percalefactum corpus frigida maris aqua sublueret, inauditi generis beluam crebris ictibus attentatam oppressit necatamque in castra perferendam curavit. [2] Quem facto ovantem obvia femina hac voce compellat:
                     [3] Seu pede rura teras, seu ponto carbasa tendas,
                     infestos patiere deos totumque per orbem
                     propositis inimica tuis elementa videbis.
                     [4] Rure rues, quatiere mari, dabiturque vaganti
                     perpetuus tibi turbo comes, nec deseret umquam
                     vela rigor nec tecta tegent, quae si petis, icta
                     tempestate ruent, diro pecus occidet algu.
                     [5] Omnia praesentis sortem vitiata dolebunt.
                     [6] Ut scabies fugiere nocens, nec taetrior ulla
                     pestis erit. Tantum poenae vis caelica pensat.
                     [7] Quippe unum e superis alieno corpore tectum
                     sacrilegae necuere manus: sic numinis almi
                     interfector ades! Sed cum te exceperit aequor,
                     carceris Aeolici laxos patiere furores.
                     [8] Te Zephyrus Boreasque ruens, te proteret Auster,
                     et coniuratos certabunt edere flatus,
                     donec divinum voto meliore rigorem
                     solveris et meritam tuleris placamine poenam.

Dan  1.8.12 (p. 29,23 )
[1] Regressus igitur Hadingus eodemque cuncta tenore perpessus tranquilla quaeque proprio turbidabat adventu. [2] Siquidem navigante eo oborta nimbi vis ingenti classem tempestate consumpsit. [3] Naufragum hospitia petentem subita penatium strages excepit. [4] Nec ante malo remedium fuit, quam scelere sacrificiis expiato cum superis in gratiam redire potuisset. [5] Siquidem propitiandorum numinum gratia Frø deo rem divinam furvis hostiis fecit. [6] Quem litationis morem annuo feriarum circuitu repetitum posteris imitandum reliquit. [7] Frøblot Sueones vocant.

Dan  1.8.13 (p. 29,31 )
[1] Cumque forte gigantum quendam Nitherorum regis Haquini filiam Regnildam pactum animadverteret, indignam rei condicionem perosus per summam futurae copulae detestationem ingenuo ausu nuptias praecucurrit Norvagiamque profectus tam foedum regiae virginis amatorem armis oppressit. [2] Adeo namque virtutem otio praetulit, ut, cum regiis deliciis frui liceret, non solum suas, verum etiam alienas iniurias propulsare omni voluptate iucundius duceret. [3] Auctorem beneficii puella crebris offusum vulneribus ignara medendi cura prosequitur. [4] Cuius ne notitiam sibi temporis interiectus eriperet, crus eius annulo vulneri incluso obsignatum reliquit. [5] Eadem postmodum, a patre eligendi mariti libertate donata, contractam convivio iuventutem curiosiore corporum attrectatione lustrabat, deposita quondam insignia perquirens. [6] Spretis omnibus Hadingum latentis annuli indicio deprehensum amplectitur eique se coniugem donat, qui coniugio suo gigantem potiri passus non fuerat.

Dan  1.8.14 (p. 30,7 )
[1] Apud quam deversante Hadingo, mirum dictu prodigium incidit. [2] Siquidem cenante eo femina cicutarum gerula propter foculum humo caput extulisse conspecta porrectoque sinu percontari visa, qua mundi parte tam recentia gramina brumali tempore fuissent exorta. [3] Cuius cognoscendi cupidum regem proprio obvolutum amiculo refuga secum sub terras abduxit, credo diis infernalibus ita destinantibus, ut in ea loca vivus adduceretur, quae morienti petenda fuerant. [4] Primum igitur vapidae cuiusdam caliginis nubilum penetrantes perque callem diuturnis adesum meatibus incedentes quosdam praetextatos amictosque ostro proceres conspicantur; quibus praeteritis loca demum aprica subeunt, quae delata a femina gramina protulerunt. [5] Progressique praecipitis lapsus ac liventis aquae fluvium diversi generis tela rapido volumine detorquentem eundemque ponte meabilem factum offendunt. [6] Quo pertransito binas acies mutuis viribus concurrere contemplantur, quarum condicionem a femina percontante Hadingo: 'Ii sunt', inquit, 'qui ferro in necem acti cladis suae speciem continuo protestantur exemplo praesentique spectaculo praeteritae vitae facinus aemulantur.' [7] Procedentibus murus aditu transscensuque difficilis obsistebat, quem femina nequicquam transsilire conata, cum ne corrugati quidem corporis exilitate proficeret, galli caput, quem secum forte deferebat, abruptum ultra moenium saepta iactavit, statimque redivivus ales resumpti fidem spiraculi claro testabatur occentu.

Dan  1.8.15 (p. 30,27 )
[1] Regressus igitur Hadingus patriamque cum coniuge repetere orsus imminentium sibi piratarum insidias celeri navigatione cassavit. [2] Qui licet iisdem paene flatibus iuvarentur, ipsum tamen aequora praesulcantem paribus velis occupare non poterant.

Dan  1.8.16 (p. 30,31 )
[1] Inter haec Uffo, cum mirae pulchritudinis filiam haberet, potiturum ea, qui vita Hadingum spoliaret, edixit. [2] Quo pacto Thuningus quidam admodum sollicitatus accita Byarmensium manu votivum studuit impetrare progressum. [3] Quem excepturus Hadingus dum classe Norvagiam praeteriret, animadvertit in litore senem crebro amiculi motu appellendi navigii monitus afferentem. [4] Quem, repugnantibus sociis damnosumque profectionis deverticulum affirmantibus, nave susceptum centuriandi exercitus auctorem habuit, in ordinanda agminum ratione curiosius attendere solitum, ut prima per dyadem phalanx ac per tetradem secunda constaret, tertia vero octoadis adiectione succresceret, semperque priorem insequens duplicitatis augmento transscenderet. [5] Idem quoque funditorum alas in extremam aciem concedere iussit iisque sagittariorum ordines sociavit. [6] Ita digestis in cuneum catervis, ipse post bellatorum terga consistens ac folliculo, quem cervici impensum habebat, ballistam extrahens, quae primum exilis visa, mox cornu tensiore prominuit, denos nervo calamos adaptavit, qui vegetiore iactu pariter in hostem detorti totidem numero vulnera confixerunt. [7] Tunc Byarmenses arma artibus permutantes carminibus in nimbos solvere caelum laetamque aeris faciem tristi imbrium aspergine confuderunt. [8] E contrario senex obortam nubium molem obvia nube pellebat madoremque pluviae nubili castigabat obiectu. [9] Victorem Hadingum dimissus senex non vi hostili, sed voluntario mortis genere consumendum praedixit clarisque bellis obscura ac longinquis finitima praeponere vetuit.

Dan  1.8.17 (p. 31,15 )
[1] Quo relicto Hadingus ab Uffone per colloquii simulationem in Upsalam accersitus, amissis per insidias sociis, noctis habitu protectus aufugit. [2] Nam Danis aedis, in quam convivii nomine contracti fuerant, excessum petentibus, praesto erat, qui cuiusque exsertum foribus caput ferro demeteret. [3] Cuius facti iniuriam proelio insecutus Uffonem oppressit eiusque corpus deposito odio conspicui operis mausoleo mandavit, amplitudinem hostis elaborato busti splendore confessus. [4] Ita quem vivum hostili studio insectari solebat, exstinctum honoris impendio decorabat. [5] Et ut sibi devictae gentis animos conciliaret, fratrem Uffonis Hundingum regno praefecit, ne imperium potius in exteros transfusum quam in Asmundi familia continuatum videretur.

Dan  1.8.18 (p. 31,25 )
[1] Cumque sublato iam aemulo complures annos per summam armorum desuetudinem rerum agitatione vacuus exegisset, tandem diutinum ruris cultum nimiamque maritimarum rerum abstinentiam causatus et quasi bellum pace iucundius ratus talibus se ipsum culpare desidiae modis aggreditur:
                     [2] Quid moror in latebris opacis,
                     collibus implicitus scruposis,
                     nec mare more sequor priori?
                     [3] Eripit ex oculis quietem
                     agminis increpitans lupini
                     stridor et usque polum levatus
                     questus inutilium ferarum
                     impatiensque rigor leonum.
                     [4] Tristia sunt iuga vastitasque
                     pectoribus truciora fisis.
                     [5] Officiunt scopuli rigentes
                     difficilisque situs locorum
                     mentibus aequor amare suetis.
                     [6] Nam freta remigiis probare,
                     mercibus ac spoliis ovare,
                     aera aliena sequi locello,
                     aequoreis inhiare lucris
                     officii potioris esset
                     quam salebras nemorumque flexus
                     et steriles habitare saltus.

Dan  1.8.19 (p. 32,13 )
[1] Cuius uxor ruralis vitae studio maritimarum avium matutinos pertaesa concentus, quantum in silvestrium locorum usu voluptatis reponeret, hac voce detexit:
                     [2] Me canorus angit ales immorantem litori
                     et soporis indigentem garriendo concitat.
                     [3] Hinc sonorus aestuosa motionis impetus
                     ex ocello dormientis mite demit otium,
                     nec sinit pausare noctu mergus alte garrulus,
                     auribus fastidiosa delicatis inserens,
                     nec volentem decubare recreari sustinet,
                     tristiore flexione dirae vocis obstrepens.
                     [4] Tutius silvis fruendum dulciusque censeo.
                     [5] Quis minor quietis usus luce, nocte carpitur
                     quam marinis immorari fluctuando motibus?

Dan  1.8.20 (p. 32,27 )
[1] Eodem tempore Tosto quidam, obscuro Iutiae loco ortus, ferocitate clarus emersit. [2] Plebe namque vario petulantiae genere lacessita, late crudelitatis famam extulit tantaque malignitatis opinione percrebuit, ut Facinorosi cognomine notaretur. [3] Sed nec exterorum iniuriis abstinens post foedam patriae vexationem etiam Saxoniam tentat. [4] Cuius duce Syfrido laborantibus proelio sociis pacem petente, fore, quod ab ipso poscebatur, asseruit, dummodo sibi gerendi cum Hadingo belli societatem polliceri voluisset. [5] Refragantem illum condicionique parere metuentem acri minarum genere ad eam, quam optabat, promissionem perduxit. [6] Fit enim, ut, quod blande non struitur, minaciter impetretur.

Dan  1.8.21 (p. 32,37 )
[1] A quo terrestri negotio superatus Hadingus, cum victoris classem inter fugiendum repertam perfossis lateribus navigationi inutilem reddidisset, conscensam scapham in altum direxit. [2] Quem Tosto occidisse ratus, cum diu inter promiscua necatorum cadavera quaesitum reperire non posset, ad classem regressus animadvertit eminus myoparonem mediis maris aestibus fluctuantem. [3] Quem cum deductis in altum navigiis persequi statuisset, fractionis periculo revocatus aegre litus repetiit. [4] Tunc correptis integris coeptum viae genus exsequitur. [5] Hadingus occupari se videns percontari comitem coepit, an nandi usu calleret, neganteque eo fugae diffidentia sponte eversi navigii concavas partes amplexus mortis fidem insequentibus fecit. [6] Securum deinde Tostonem inopinatumque et spoliorum reliquiis avidius incubantem adortus, prostrato exercitu, praedam deserere coegit suamque eius fuga ulciscitur.

Dan  1.8.22 (p. 33,10 )
[1] Nec Tostoni in vindictam sui animus defuit. [2] Nam cum ob accepti vulneris magnitudinem reparandarum intra patriam virium copiam non haberet, legati titulo Britanniam petiit. [3] In qua profectione navigationis socios in aleae lusum per lasciviam contraxit rixamque a tesserarum iactibus ortam funesta caede finire docuit. [4] Ita placido exercitii genere discordiam per totum navigium diffudit, cruentamque pugnam mutatus lite iocus progenuit. [5] Et ut aliquod ex alieno malo commodum caperet, correptis interfectorum pecuniis Collonem quendam piratica tunc temporis insignem ascivit. [6] Quo comite parvo post in patriam reversus, cum Hadingo suam quam militum fortunam expendere praeoptante ex provocatione congressus occiditur. [7] Nolebant enim priscae fortitudinis duces universorum discrimine exsequi, quod paucorum sorte peragi potuisset.

Dan  1.8.23 (p. 33,22 )
[1] His gestis Hadingo defunctae coniugis species per quietem obversata sic cecinit:
                     [2] Belua nata tibi rabiem domitura ferarum,
                     quaeque truci rabidos atteret ore lupos.
[3] At post pauca subiunxit:
                     [4] Fac caveas: ex te nocuus tibi prodiit ales,
                     felle ferox bubo, voce canorus olor. [5] Rex mane sopore discusso cuidam coniecturarum sagaci visum exponit. [6] Qui lupi nomine futurae ferocitatis filium interpretatus oloris vocabulo filiam denotavit, illum hostibus perniciosum, hanc patri insidiosam fore praesagiens.

Dan  1.8.24 (p. 33,32 )
[1] Eventus augurio respondit: siquidem Hadingi filia Ulvilda privato cuidam Guthormo denupta, sive copulae indignitate, sive claritatis affectatione permota, maritum in parentis caedem absque pietatis respectu sollicitat, reginam se quam regis filiam censeri malle praefata. [2] Cuius exhortationis modum iisdem paene verbis, quibus ab ipsa editus fuerat, explicare constitui; qui fere huiusmodi erat: 'O miseram me, cuius nobilitatem dispar copulae nexus obtenebrat!

Dan  1.8.25 (p. 33,38 )
[1] O infelicem, cuius stemmati rustica iugatur humilitas! [2] O infortunatam principis prolem, quam tori lege plebeius aequiparat! [3] Miserandam regis filiam, cuius decorem ignavus pater in obsoletos ac despicabiles transmisit amplexus! [4] Infaustam matris subolem, cuius felicitati tori commercium derogat, cuius munditiam immunditia ruralis attrectat, dignitatem indignitas vulgaris inclinat, ingenuitatem condicio maritalis extenuat! [5] At si quis tibi vigor inest, si qua mentem virtus possidet, si dignum te regis generum probas, socero fasces eripe, genus probitate redime, to Oceano Fresorum classem vadosis inflictamvertibus adortus caed prosapiae defectum virtute aestima, sanguinis damnum animo pensa! [6] Felicior est honos audacia quam hereditate quaesitus. [7] Melius virtute culmen quam successione conscenditur. [8] Aptius honores meritum quam natura conciliat. [9] Adde quod senectutem subruere nefas non est, quae proprio in ruinam pondere suppressa devergit. [10] Sufficiant socero tot temporum fasces; senilis tibi potestas obveniat, quae si te frustrata fuerit, alteri cedet. [11] Lapsui vicinum est quicquid senio constat. [12] Sat illi regnasse sit; tibi quandoque praeesse conveniat. [13] Malo praeterea virum regnare quam patrem. [14] Malo regis coniunx quam nata censeri. [15] Melius est principem interius amplecti quam exterius venerari, gloriosius nubere regi quam obsequi. [16] Ipse quoque tibi sceptrum quam socero malle debeas. [17] Proximum sibi quemque natura constituit. [18] Aderit coepto facultas, si facto voluntas accesserit. [19] Nihil est quod non ingenio cedat. [20] Instaurandum epulum est, exornandum convivium, providendi paratus, invitandus socer. [21] Fraudi viam familiaritas simulata praestabit. [22] Nullo melius quam affinitatis nomine insidiae teguntur. [23] Adde quod temulentia promptum caedi iter aperiet. [24] Cumque rex capitis cultui intentus fabulis mentem, barbae manum intulerit pilorumque perplexionem crinali spico seu pectinis enodatione discreverit, applicari ferrum visceribus sentiat. [25] Minor occupatis solet cautela perquiri. [26] Dextera tua tot scelerum vindex accedat. [27] Pium est ultricem miserorum manum extendere.'

Dan  1.8.26 (p. 34,28 )
[1] Talibus insistente Ulvilda, vir suggestione victus insidiis operam pollicetur. [2] Interea Hadingus generi dolum cavere somnio monitus, petito convivio, quod ei filia caritatis simulatione paraverat, armatorum non longe praesidia statuit, quibus adversum insidias, cum res exigeret, uteretur. [3] Quo cibum capiente, satelles in fraudis ministerium accitus, occultato sub veste ferro, opportunum sceleri tempus tacitus exspectabat. [4] Quo rex animadverso collocatis in vicino militibus signum lituo dedit. [5] Quibus continuo opem ferentibus, dolum in auctorem retorsit.

Dan  1.8.27 (p. 34,36 )
[1] Interea rex Sueonum Hundingus occasum Hadingi falso acceptum nuntio inferiis excepturus, optimatibus contractis, eximiae capacitatis dolium cereali liquore completum deliciarum loco medium convivis apponi praecepit, et ne quid celebritatis deesset, ipse ministri partibus assumptis pincernam agere cunctatus non est. [2] Cumque exsequendi officii gratia regiam perlustraret, offenso gradu in dolium collapsus interclusum humore spiritum reddidit, deditque poenas sive Orco, quem falsa exsequiarum actione placabat, sive Hadingo, cuius interitum mentitus fuerat. [3] Quo cognito Hadingus parem veneratori gratiam relaturus exstinctoque superesse non passus suspendio se vulgo inspectante consumpsit.


[Hjem] [English] [Det Danske Sprog- og Litteraturselskab]
© Det Kongelige Bibliotek