Dan
14.17.1 (p. 399,19 )
[1] At Sueno, continuato apud socerum
exsilio, triennium emensus, ipso defuncto, Saxonum satrapae Henrico, datis
vadibus, pecuniam pollicetur ingentem, si regno per eum restitui posset.
[2] Pactus praemium dux, cum ad aggerem, quam Danorum structuram appellant,
summis viribus pervenisset, transitu per eum, qui portae praeerat, pecunia
corruptum obtento, obsidione censum a Sleswicensibus extudit.
[3] Tunc Hartwicus Bremorum pontifex, qui et ipse post Henricum
expeditionis auctor exstiterat, meruisse eum inquit, qui portam
patefecerit, cum pecunia simul, quam pactus esset, suspendi, quatenus ad
horrorem consimilis facti in eodem laqueo proditor et proditionis praemium
conspicerunt.
[4] Illic Sueno, peregrinam classem praedatus, direptas Rutenorum merces
stipendii loco militibus erogavit.
[5] Quo facto non solum advenarum in posterum frequentiam deturbavit, sed
etiam splendidam mercimoniis urbem ad tenuem angustumque vicum redegit.
[6] Saxones, desertum ab incolis rus, nullo resistente, permensi, hoc
longius, quo licentius, ruebant.
[7] Nam australes Iuti, paucitatis suae metu in septentrionalem partem,
quae multitudine praestabat, elapsi, sub specie fugae bellum parabant, et,
qui prius auxilia Suenoni spoponderant, alienorum viribus succincto
succursum negabant, ne peregrinam manum adversum patriam iuvisse
viderentur.
Dan
14.17.2 (p. 399,37 )
[1] Eadem fere tempestate Suerconem regem
servus, qui cubiculo eius praeerat, noctu dormientem occiderat.
[2] Quod scelus divinitas haud segnius quam iustius ulta est.
[3] Nam parvo post tempore Magnus, qui occulta regnandi cupiditate servo
peragendi facinoris auctor exstiterat, in eo conflictu, quo filium
Suerconis Karolum, quem patre spoliaverat, regno etiam exuere gestiebat,
sceleratae machinationis poenas morte persolvit.
[4] Ea res Kanutum solandae matris gratia Suetiae superiora petere coegit.
Dan
14.17.3 (p. 400,3 )
[1] Interea Waldemarus, apud Sialandiam
Theutonici motus opinione suscepta, ad Iutiam concitus tendit, remisso
coaevo atque collacteo suo Absalone, qui revertentis e Suetia Kanuti post
se maturaret adventum.
[2] Tantum autem eius apud Iutos praesentia valuit, ut et fortibus fiduciam
afferret et ignavia torpentes ad bellum pro patria suscipiendum erigeret.
[3] Idem Henricum, nobilem inter Saxones virum, cum quo iam pridem
affinitatem, data ei in matrimonium cognata, iunxerat, per internuntios
occultius obsecrat, uti veteris amicitiae causa ad procedendum socios
incitet ducisque reditum modis omnibus interpellet, brevi se cum exercitu
superventurum denuntians.
[4] Tantam illi fiduciam et numerus militum et alacritas dabat.
Dan
14.17.4 (p. 400,13 )
[1] Huius tumultus nuntio Kanutus e Suetia
revocatus cum delectis Sialandiam intrat, extemplo Iutiam petiturus.
[2] Sed cum coortae tempestatis magnitudine transitu prohiberetur, afflicti
mora milites Waldemarum pacem cum hostibus pepigisse idque se per agrestium
quendam recenti nuntio cognovisse fingebant.
[3] Hoc famae commento Kanutus audito ingrati animi labem exprobrat, parum
honestum de eo sermonem habentibus, qui suum communi periculo caput
obiecerit, hortaturque, si dignis eum laudibus prosequi nolint, saltem
linguas ab indigna ipsius obtrectatione cohibeant.
[4] Hesbernus solus, Skyalmonis Candidi ex filio nepos idemque Waldemaro ob
pueritiae et educationis societatem percarus, transfretare se velle dixit,
quae apud Iutiam gererentur, Kanuto renuntiaturum.
[5] Igitur ut strenuam, ita periculosam navigationem feliciter emensus et
quasi cum ipsa rerum natura luctatus, saevientium elementorum rabiem
incredibili remorum certamine superavit.
Dan
14.17.5 (p. 400,26 )
[1] Nuntiatur interea Saxonibus totius
Iutiae vires ad Waldemarum coisse tantaque hostes manu esse, ut sine
periculo et clade excipi nequeant.
[2] Hac dux fama attonitus Henricum, quem apud Waldemarum affinitatis iure
magnae familiaritatis locum habere noverat, ubinam regulus eius degeret,
simulato ioco perquirere institit.
[3] Quo latebras eum ac solitudines circumspicere respondente, dux, eludi
se sentiens, a ficta et ludicra ad seriam et sollicitam interrogationem
convertitur.
[4] Repugnantem illum commissaque tegere perseverantem per debitam Romano
imperio fidem orat obtestaturque, ut, quae ab hoste parari sciat, indicio
praecurrat neque, quod civibus perniciosum advertat, silentio contegat.
[5] Hac Henricus adiuratione permotus, verum esse, quod rumor docuisset,
asseruit: bellum siquidem prae manibus esse, quale prius experti non
fuerint, superstitesque recordationem eius perpetuo narratu prosecuturos.
Dan
14.17.6 (p. 400,38 )
[1] Formidolosa cunctis Henrici affirmatio
fuit.
[2] Idem, an hostes exspectandi essent, consultus, omnium animos ad
proelium virili exhortatione provexit, ita fidem suam inter amici preces et
ducis imperium partitus, ut nec huius mandatum neglegeret nec illius
salutem silentio falleret.
[3] Quam sententiam publico metu refutante, cupidus reversionis exercitus
occasionem a tempore mutuatus est.
[4] Ne enim ob piscium raritatem veris, quod imminebat, statum sollemneque
ieiunium solveret, remeandi sibi necessitatem imposuit omnique simulatione
competentium alimentorum causabatur inopiam, ignaviae studium religionis
nomine colorando.
[5] Quod quidem in eorum abscessu luce clarius fuit.
[6] Iter enim, quod semestri spatio venientes confecerant, triduo remensi
sunt, multa post se onera multaque impedimenta nimia festinationis cupidine
relinquentes.
[7] Tunc reversus Hesbernus Kanuti exspectationem summis ambiguitatis curis
implicitam certo rerum nuntio absolvit.
Dan
14.17.7 (p. 401,13 )
[1] Parvo post tempore vi Sclavica tanta
apud Fioniam clades incidit, ut, si secundam huic similem accepisset, cultu
vacua mansisset resque eius non afflictae modo, verum etiam perditae
fuissent.
Dan
14.17.8 (p. 401,16 )
[1] At Sueno, non contentus semel Saxonibus
supplicasse, iterato ad Henricum decurrit perque Sclavos eius dicioni
parentes in patriam se pervehi laborabat.
[2] Quorum classe translatus in Fioniam laetis civibus ad urbem Othenas se
contulit, salutem suam adversum innumeros paucorum praesidio defensurus.
[3] Sed et pax immunitasque per Sclavos eius fautoribus promissa.
[4] Igitur, sive impetrandae pacis amplectendae maiestatis intuitu, tanta
tuendi colendique eius apud insulanos cura flagravit, ut passim ad ipsius
praesidium virorum feminarumque turba concurreret, egregium reputantium
adversum eos, qui rerum summa potirentur, infractam regis reparare
fortunam.
Dan
14.17.9 (p. 401,25 )
[1] Ad hanc famam cum Kanuto Waldemarus
adversum Fioniam terra marique ceteras regni copias contraxere.
[2] Quarum multitudine facile Fioniensium paucitatem oppressissent, nisi
Waldemarus miseratione reliquiarum afflictis insulae rebus parcendum
putasset, ne per novae cladis calamitatem populi residuum exhauriendo plus
patriae quam hosti nocuisse videretur.
[3] Itaque aemulum cum periculo tolerare quam debile patriae membrum
quassare satius ratus, expeditionem ad consilium transtulit.
[4] Nam auctore eo res in colloquium versa est, condictumque, ut Sueno cum
ascripta sibi clientela Lalandiam concederet ibique propemodum solitarius
degeret, quoad inter ipsum et duces de pace plenius conveniret.
Dan
14.17.10 (p. 401,35 )
[1] Die postero Othenas lavandi gratia
repetens, Kanuto ob insidiarum metum balnea communicare non auso, a Suenone
eius amicitiam ambiente, elatis obviam sacris, religione processionis
excipitur.
[2] In Albani deinde aedem ab ipso perducitur, arbitrorum nemine praeter
Absalonem admisso.
[3] Tum Sueno intra sacellum residens: 'Sinistra mihi', inquit, 'iam
pridem, Waldemare, fortuna consortium tuae familiaritatis invidet, quamquam
et animum bene de te semper gesserim et a patris tui interfectore meus non
solum ultionem exegerit, sed etiam, suscepto adversum patruum bello,
salutem tuam, inter parricidales manus sine cuiusquam praesidio
constitutam, plenis pietatis armis ab exitio vindicaverit.
[4] Post quem Ericus iunior, ne parentis mei, cui diutius militaverat,
coeptum excidere pateretur, ut regni, ita tui quoque curam arripuit.
[5] Tertius ego pueritiae tuae propugnator accessi; nec mea parcius quam
priorum opera servatum te scito.
[6] Pro capite tuo nondum in aetatem producto adversum hunc, cuius fidem
nunc socitatemque exoscularis, arma suscepi.
[7] Quae nisi felicius auspicatus fuissem, filio Magni immerens poenas
luisses.
[8] Qui, nisi me tertium extimesceret, haudquaquam te secundum pateretur.
[9] Dum vivo, vitam tibi adversus eius insidias prorogo; exstinctus, ut
meum, ita tuum quoque diem finio.
[10] Igitur eo tutius ad opem tuam decurrerim, quo plus eam beneficio meo
deberi cognoverim.
[11] Et nunc caritatis tuae fiducia arbitrum te pacis in me faciendae
constituo: contentus ero, qua me cumque sorte donaveris, tantum apud
exteros calamitatis perpessus, ut privatus aut egens intra patriae fines
degere quam exsul denuo censeri malim.
[12] Arbitror quoque, ut, cum singula iustius aestimaveris, inter probra
ducturus sis potius parentis tui interfectore quam ultore procreatum
excolere.'
Dan
14.17.11 (p. 402,21 )
[1] Haec et similia replicantem Waldemarus
interpellare non dubitans: 'Frustra meam', inquit, 'Kanutique concordiam
cassare pergis, cum et ipse paternae culpae affinis non fuerit et mihi in
eius expiationem olim iusta persolverit.
[2] Quod autem ulterius tibi militare non tuli, non meae levitatis, sed
tuae perfidiae crimen reputa.
[3] Nonne olim me peregrinationis tuae comitem in carcerem socero necandum
tradere statuisti?
[4] Atqui nisi pravitatem tuam eius honestas vicisset, inter vincula
moriturus abieram.
[5] Quoties meam, quoties Kanuti salutem per insidias attentatam
fraudulentis consilii nisibus obruere voluisti?
[6] Qualiter autem pares ferre poteris, quos milites habere passus non es?
[7] Verum ne cum reprehensione propinquum avertere videar, res tuas
adversum caput meum restaurare tentabo, plus miseratione fortunae tuae quam
credulitate promissionis inductus.
[8] Quam humanitatem cum scelere et fallacia repensaveris, simplicitatem
nostram artibus tuis circumventam ne existimes, sed potius fidem
pietatemque periculis locum dedisse.'
Dan
14.17.12 (p. 402,35 )
[1] Tunc Sueno verbis in simulationem
compositis perfide se acturum negare, sincera fide eorum amicitiam
expetiturum promittere, praesertim cum nec sibi nec liberis consulturus
videatur.
[2] Eo enim se morbo esse implicatum, ut annum vix conficere queat.
[3] Praeterea sine filiis esse, quibus regnum parare debeat.
[4] Quid igitur nisi culpam et ignominiam perfidia quaesiturum?
[5] Malle itaque quantumvis tristes fortunas excipere quam maximo famae
dehonestamento sceleratam sui memoriam per totum terrarum orbem disicere
brevesque regni fructus aeterna famae turpitudine comparare.
Dan
14.17.13 (p. 403,7 )
[1] Dimisso Waldemaro, Lalandiam ipse
concessit.
[2] Ubi paucitate satellitum non contentus, novos quotidie stipatores
ascivit clientelaeque grandibus incrementis auctus colloquii diem hoc
tutior, quo fortior opperiebatur, tamquam pacem cum aemulis ex pari
facturus.
[3] Tempore praenominato Kanutus et Waldemarus cum omni Danica nobilitate
Lalandiam advehuntur.
Dan
14.17.14 (p. 403,12 )
[1] Tunc Waldemarus, quod Suenonem
familiarius frequentare soleret, cum paucis ad eum visitandum contendit,
Kanuto fidem eius perpetua suspicione damnante.
[2] Cum quo Sueno Kanutum pariter adesse ratus, subornat ex suis, qui
iurgantium more rem in strepitum seditionemque converterent aemulosque
pariter ferro violarent.
[3] Quem ubi sine socio venire conspexit, consilium revocavit, parum
proficuam alterius sine altero oppressionem existimans.
[4] Waldemarus, cognitis insidiis, sed dissimulatis, multa Suenonis
adulatione vexatus, cum ab eo die postero ad familiare colloquium
expeteretur, non aliter annuit, quam ut uterque solitarius adesset.
[5] Eo namque corporis habitu erat, ut cum nemine viritim congredi
dubitaret.
[6] Militibus itaque procul abesse iussis, invicem collocuti, proximo die
concilium advocant.
Dan
14.17.15 (p. 403,23 )
[1] Tunc Sueno, sive cognationis fiducia
sive tegendae fraudis studio, Kanuto consentiente, Waldemaro compositionis
arbitrium tradit, probaturum se, quaecumque per ipsum taxarentur,
affirmans.
[2] Igitur Waldemarus, ipsis sibique regii nominis usurpatione decreta,
trifariam totius regni orbem partitus, Iutiae magnitudinem, non minus
incolarum multitudine quam spatiis abundantem, in unam portionem secrevit,
in altera Sialandiam ac Fioniam, in tertia Scaniam cum attinentibus
provinciis locavit.
[3] Cumque penes ipsum, ut partitionis, ita optionis quoque potestas
exsisteret, primam sibi, secundam Suenoni indulsit priorque Iutiam ipse
delegit.
[4] Tunc Sueno, cui post ipsum optio debebatur, ne medium inter aemulos
locum acciperet, Scaniam poposcit.
[5] Ita minores insulae, duorum electione praeteritae, Kanuto cessere.
[6] Fides pacti sacramento componitur, ut religionis metu perfidia
pelleretur.
[7] Deinde manus ad caelum tenduntur, auctor rerum in cautionem vocatur;
nec contenti concordiae pignus humanis stabilire consiliis, Deum simul et
pactionis praesidem et temerationis ultorem efflagitant.
[8] Pontifices quoque, censurae suae partibus intersertis, iis, qui pactum
rupissent, exsecrationis sententiam intentabant.
[9] Praeterea condictum delatores mutuo prodi debere, ne mendaciorum
obscuritate sinceritatis habitus corrumperetur concordiaeque quassaretur
integritas.