Dan
1.8.1 (p. 26,6 )
[1] Interea Asmundus, Suibdageri filius, in
ultionem patris pugna cum Hadingo congressus, ut filium Henricum, cuius
caritatem etiam proprio spiritui praeferebat, fortissime dimicantem
occidisse cognovit, avido fati animo lucem perosus tali carmen voce
compegit:
[2] Quis nostra fortis ausit arma sumere?
Nil proficit cassis vacillanti nitens,
lorica iam nec commode fusum tegit;
armis ovemus interempto filio?
[3] Cuius mori me cogit eminens amor,
caro superstes ne relinquar pignori.
[4] Utraque ferrum comprimi iuvat manu;
nunc bella praeter scuta nudo pectore
exerceamus fulgidis mucronibus.
[5] Ferocitatis fama nostrae luceat;
audacter agmen obteramus hostium,
nec longa nos exasperent certamina
fugaque fractus conquiescat impetus.
Dan
1.8.2 (p. 26,23 )
[1] Quo dicto geminam capulo manum iniciens,
absque periculi respectu reflexo in tergum clipeo, complures in necem egit.
[2] Igitur Hadingo familiarium sibi numinum praesidia postulante, subito
Wagnofthus partibus eius propugnaturus advehitur.
[3] Cuius aduncum Asmundus gladium contemplatus hanc in vocem carmine
clamabundus erupit:
Dan
1.8.3 (p. 26,28 )
[1] Quid gladio pugnas incurvo?
[2] Ensiculus fato tibi fiet,
framea torta necem generabit.
[3] Hostem namque manu superandum
carminibus lacerari fidis,
plus verbis quam vi connisus,
in magica vires ope ponens.
[4] Quid me sic umbone retundis
audaci iaculo minitando,
cum sis criminibus miserandis
obsitus et maculis refertus?
[5] Infamis sic te nota sparsit
putentem vitiis labeonem.
Dan
1.8.4 (p. 26,41 )
[1] Haec vociferantem Hadingus hasta traicit
amentata.
[2] Sed nec mortis Asmundo solatia defuere.
[3] Siquidem inter exiguas vitae reliquias vulneratum interfectoris pedem
perpetua claudicatione mutilavit clademque suam parvulo ultionis momento
memorabilem reddidit.
[4] Ita alterum membri debilitas, alterum vitae finis excepit.
[5] Corpus eius sollemni funere elatum apud Upsalam regiis procuratur
exsequiis.
[6] Cuius coniunx Gunnilda, ne ei superesset, spiritum sibi ferro surripuit
virumque fato insequi quam vita deserere praeoptavit.
[7] Huius corpus amici sepulturae mandantes mariti cineribus adiunxerunt,
dignam eius tumulo rati, cuius caritatem vitae praetulerat.
[8] Iacet itaque Gunnilda aliquanto speciosius virum busti quam tori
societate complexa.
Dan
1.8.5 (p. 27,10 )
[1] Post haec, Hadingo victore Suetiam
populante, Asmundi filius, Uffo nomine, conserendae manus diffidentia
adductus in Daniam exercitum traicit hostilesque lares incessere quam
proprios tueri satius duxit, opportunum propulsandarum iniuriarum genus
existimans, quod ab hoste pateretur, hosti inferre.
[2] Ita Danis ad propria defensanda redire compulsis salutemque patriae
exterarum rerum dominio praeferentibus, domesticum solum hostilibus armis
vacuefactum repetiit.
Dan
1.8.6 (p. 27,17 )
[1] Igitur cum Hadingus e bello Suetico
regressus aerarium suum, quo bellis ac spoliis quaesitas opes excipere
consuevit, furto violatum animadverteret, continuo custodem eius Glumerum
suspendio consumpsit callidoque commenti genere edixit, ut, si quis e
noxiis ablata referre curasset, honoris locum, quem Glumerus possederat,
obtineret.
[2] Quo promisso sontium quidam beneficii percipiendi quam criminis tegendi
studiosior redditus pecuniam regi reportandam curavit.
[3] Quem conscii in summam principis amicitiam receptum putantes nec
uberius quam fidelius honoratum credentes et ipsi pari praemii spe relatis
pecuniis reatum detegunt.
[4] Quorum confessio primum honoribus ac beneficiis excepta, mox suppliciis
punita haud parvum vitandae credulitatis documentum reliquit.
[5] Dignos dixerim, qui solutae taciturnitatis poenas patibulis luerent,
quos cum silentii salubritas tutos praestare posset, vocis stoliditas in
exitium pertraxit.
Dan
1.8.7 (p. 27,30 )
[1] His gestis Hadingus per summum integrandi
belli apparatum hiberna permensus, verno sole frigoribus liquatis, Suetiam
repetit ibique lustrum militando confecit.
[2] Cuius milites, diuturnae expeditionis negotio consumptis alimentis, ad
ultimam paene tabem redacti silvestribus fungis famem lenire coeperunt.
[3] Tandem per summam necessitatis indigentiam commanducatis equis, ad
postremum canina cadavera corporibus indulserunt.
[4] Sed neque humanis artubus vesci nefas habitum.
[5] Itaque Danis in extremas desperationis angustias compulsis, nocte
concubia sine auctore tale castris carmen insonuit:
Dan
1.8.8 (p. 28,1 )
[1] Taetro penates omine patrios
liquistis, hoc rus Marte sequi rati.
[2] Quae vana mentes ludit opinio?
Quae caeca sensus corripuit fides,
hoc arbitrantes posse solum capi?
[3] Non amplitudo Suetica cedere,
non exterorum Marte valet quati.
[4] At summa vestri defluet agminis,
cum Marte nostros coeperit aggredi.
[5] Nam cum ferocem vim fuga solverit
et proeliorum pars vaga labitur,
in terga dantes Marte prioribus
caedis potestas liberior datur;
maiorque ferri parta licentia,
cum sors rebellem praecipitem fugat,
nec tela tentat, quem metus abstrahit.
Dan
1.8.9 (p. 28,17 )
[1] Quod praesagium crebra Danorum caede
sequens lucis eventus implevit.
[2] Nocte postera vocem huiusmodi incerto auctore editam Suetica auribus
iuventus excepit:
[3] Quid me sic Uffo provocat
seditione gravi,
poenas daturus ultimas?
[4] Confodietur enim
multa premendus cuspide
exanimisque ruet
audaciam coepti luens.
[5] Nec petulantis erit
livoris intactum scelus,
augurioque meo,
cum bella primum gesserit
contuleritque manum,
excepta membris spicula
corpus ubique petent,
crudosque hiatus vulnerum
fascia nulla premet,
nec ampla plagarum loca
contrahet ulla salus.
Dan
1.8.10 (p. 28,38 )
[1] Eadem nocte congressis exercitibus, duo
senes humano habitu taetriores capitibus coma vacuis inter siderum micatus
triste visu calvitium praeferentes contrariis votorum studiis monstriferos
divisere conatus.
[2] Siquidem alter Danorum partibus intendebat, alter Sueonum studiosus
exstabat.
Dan
1.8.11 (p. 29,1 )
[1] Victus Hadingus, cum in Helsingiam
confugisset ibique solis fervore percalefactum corpus frigida maris aqua
sublueret, inauditi generis beluam crebris ictibus attentatam oppressit
necatamque in castra perferendam curavit.
[2] Quem facto ovantem obvia femina hac voce compellat:
[3] Seu pede rura teras, seu ponto carbasa tendas,
infestos patiere deos totumque per orbem
propositis inimica tuis elementa videbis.
[4] Rure rues, quatiere mari, dabiturque vaganti
perpetuus tibi turbo comes, nec deseret umquam
vela rigor nec tecta tegent, quae si petis, icta
tempestate ruent, diro pecus occidet algu.
[5] Omnia praesentis sortem vitiata dolebunt.
[6] Ut scabies fugiere nocens, nec taetrior ulla
pestis erit. Tantum poenae vis caelica pensat.
[7] Quippe unum e superis alieno corpore tectum
sacrilegae necuere manus: sic numinis almi
interfector ades! Sed cum te exceperit aequor,
carceris Aeolici laxos patiere furores.
[8] Te Zephyrus Boreasque ruens, te proteret
Auster,
et coniuratos certabunt edere flatus,
donec divinum voto meliore rigorem
solveris et meritam tuleris placamine poenam.
Dan
1.8.12 (p. 29,23 )
[1] Regressus igitur Hadingus eodemque cuncta
tenore perpessus tranquilla quaeque proprio turbidabat adventu.
[2] Siquidem navigante eo oborta nimbi vis ingenti classem tempestate
consumpsit.
[3] Naufragum hospitia petentem subita penatium strages excepit.
[4] Nec ante malo remedium fuit, quam scelere sacrificiis expiato cum
superis in gratiam redire potuisset.
[5] Siquidem propitiandorum numinum gratia Frø deo rem divinam
furvis hostiis fecit.
[6] Quem litationis morem annuo feriarum circuitu repetitum posteris
imitandum reliquit.
[7] Frøblot Sueones vocant.
Dan
1.8.13 (p. 29,31 )
[1] Cumque forte gigantum quendam Nitherorum
regis Haquini filiam Regnildam pactum animadverteret, indignam rei
condicionem perosus per summam futurae copulae detestationem ingenuo ausu
nuptias praecucurrit Norvagiamque profectus tam foedum regiae virginis
amatorem armis oppressit.
[2] Adeo namque virtutem otio praetulit, ut, cum regiis deliciis frui
liceret, non solum suas, verum etiam alienas iniurias propulsare omni
voluptate iucundius duceret.
[3] Auctorem beneficii puella crebris offusum vulneribus ignara medendi
cura prosequitur.
[4] Cuius ne notitiam sibi temporis interiectus eriperet, crus eius annulo
vulneri incluso obsignatum reliquit.
[5] Eadem postmodum, a patre eligendi mariti libertate donata, contractam
convivio iuventutem curiosiore corporum attrectatione lustrabat, deposita
quondam insignia perquirens.
[6] Spretis omnibus Hadingum latentis annuli indicio deprehensum
amplectitur eique se coniugem donat, qui coniugio suo gigantem potiri
passus non fuerat.
Dan
1.8.14 (p. 30,7 )
[1] Apud quam deversante Hadingo, mirum dictu
prodigium incidit.
[2] Siquidem cenante eo femina cicutarum gerula propter foculum humo caput
extulisse conspecta porrectoque sinu percontari visa, qua mundi parte tam
recentia gramina brumali tempore fuissent exorta.
[3] Cuius cognoscendi cupidum regem proprio obvolutum amiculo refuga secum
sub terras abduxit, credo diis infernalibus ita destinantibus, ut in ea
loca vivus adduceretur, quae morienti petenda fuerant.
[4] Primum igitur vapidae cuiusdam caliginis nubilum penetrantes perque
callem diuturnis adesum meatibus incedentes quosdam praetextatos amictosque
ostro proceres conspicantur; quibus praeteritis loca demum aprica subeunt,
quae delata a femina gramina protulerunt.
[5] Progressique praecipitis lapsus ac liventis aquae fluvium diversi
generis tela rapido volumine detorquentem eundemque ponte meabilem factum
offendunt.
[6] Quo pertransito binas acies mutuis viribus concurrere contemplantur,
quarum condicionem a femina percontante Hadingo: 'Ii sunt', inquit, 'qui
ferro in necem acti cladis suae speciem continuo protestantur exemplo
praesentique spectaculo praeteritae vitae facinus aemulantur.'
[7] Procedentibus murus aditu transscensuque difficilis obsistebat, quem
femina nequicquam transsilire conata, cum ne corrugati quidem corporis
exilitate proficeret, galli caput, quem secum forte deferebat, abruptum
ultra moenium saepta iactavit, statimque redivivus ales resumpti fidem
spiraculi claro testabatur occentu.
Dan
1.8.15 (p. 30,27 )
[1] Regressus igitur Hadingus patriamque cum
coniuge repetere orsus imminentium sibi piratarum insidias celeri
navigatione cassavit.
[2] Qui licet iisdem paene flatibus iuvarentur, ipsum tamen aequora
praesulcantem paribus velis occupare non poterant.
Dan
1.8.16 (p. 30,31 )
[1] Inter haec Uffo, cum mirae pulchritudinis
filiam haberet, potiturum ea, qui vita Hadingum spoliaret, edixit.
[2] Quo pacto Thuningus quidam admodum sollicitatus accita Byarmensium manu
votivum studuit impetrare progressum.
[3] Quem excepturus Hadingus dum classe Norvagiam praeteriret, animadvertit
in litore senem crebro amiculi motu appellendi navigii monitus afferentem.
[4] Quem, repugnantibus sociis damnosumque profectionis deverticulum
affirmantibus, nave susceptum centuriandi exercitus auctorem habuit, in
ordinanda agminum ratione curiosius attendere solitum, ut prima per dyadem
phalanx ac per tetradem secunda constaret, tertia vero octoadis adiectione
succresceret, semperque priorem insequens duplicitatis augmento
transscenderet.
[5] Idem quoque funditorum alas in extremam aciem concedere iussit iisque
sagittariorum ordines sociavit.
[6] Ita digestis in cuneum catervis, ipse post bellatorum terga consistens
ac folliculo, quem cervici impensum habebat, ballistam extrahens, quae
primum exilis visa, mox cornu tensiore prominuit, denos nervo calamos
adaptavit, qui vegetiore iactu pariter in hostem detorti totidem numero
vulnera confixerunt.
[7] Tunc Byarmenses arma artibus permutantes carminibus in nimbos solvere
caelum laetamque aeris faciem tristi imbrium aspergine confuderunt.
[8] E contrario senex obortam nubium molem obvia nube pellebat madoremque
pluviae nubili castigabat obiectu.
[9] Victorem Hadingum dimissus senex non vi hostili, sed voluntario mortis
genere consumendum praedixit clarisque bellis obscura ac longinquis
finitima praeponere vetuit.
Dan
1.8.17 (p. 31,15 )
[1] Quo relicto Hadingus ab Uffone per
colloquii simulationem in Upsalam accersitus, amissis per insidias sociis,
noctis habitu protectus aufugit.
[2] Nam Danis aedis, in quam convivii nomine contracti fuerant, excessum
petentibus, praesto erat, qui cuiusque exsertum foribus caput ferro
demeteret.
[3] Cuius facti iniuriam proelio insecutus Uffonem oppressit eiusque corpus
deposito odio conspicui operis mausoleo mandavit, amplitudinem hostis
elaborato busti splendore confessus.
[4] Ita quem vivum hostili studio insectari solebat, exstinctum honoris
impendio decorabat.
[5] Et ut sibi devictae gentis animos conciliaret, fratrem Uffonis
Hundingum regno praefecit, ne imperium potius in exteros transfusum quam in
Asmundi familia continuatum videretur.
Dan
1.8.18 (p. 31,25 )
[1] Cumque sublato iam aemulo complures annos
per summam armorum desuetudinem rerum agitatione vacuus exegisset, tandem
diutinum ruris cultum nimiamque maritimarum rerum abstinentiam causatus et
quasi bellum pace iucundius ratus talibus se ipsum culpare desidiae modis
aggreditur:
[2] Quid moror in latebris opacis,
collibus implicitus scruposis,
nec mare more sequor priori?
[3] Eripit ex oculis quietem
agminis increpitans lupini
stridor et usque polum levatus
questus inutilium ferarum
impatiensque rigor leonum.
[4] Tristia sunt iuga vastitasque
pectoribus truciora fisis.
[5] Officiunt scopuli rigentes
difficilisque situs locorum
mentibus aequor amare suetis.
[6] Nam freta remigiis probare,
mercibus ac spoliis ovare,
aera aliena sequi locello,
aequoreis inhiare lucris
officii potioris esset
quam salebras nemorumque flexus
et steriles habitare saltus.
Dan
1.8.19 (p. 32,13 )
[1] Cuius uxor ruralis vitae studio
maritimarum avium matutinos pertaesa concentus, quantum in silvestrium
locorum usu voluptatis reponeret, hac voce detexit:
[2] Me canorus angit ales immorantem litori
et soporis indigentem garriendo concitat.
[3] Hinc sonorus aestuosa motionis impetus
ex ocello dormientis mite demit otium,
nec sinit pausare noctu mergus alte garrulus,
auribus fastidiosa delicatis inserens,
nec volentem decubare recreari sustinet,
tristiore flexione dirae vocis obstrepens.
[4] Tutius silvis fruendum dulciusque censeo.
[5] Quis minor quietis usus luce, nocte carpitur
quam marinis immorari fluctuando motibus?
Dan
1.8.20 (p. 32,27 )
[1] Eodem tempore Tosto quidam, obscuro
Iutiae loco ortus, ferocitate clarus emersit.
[2] Plebe namque vario petulantiae genere lacessita, late crudelitatis
famam extulit tantaque malignitatis opinione percrebuit, ut Facinorosi
cognomine notaretur.
[3] Sed nec exterorum iniuriis abstinens post foedam patriae vexationem
etiam Saxoniam tentat.
[4] Cuius duce Syfrido laborantibus proelio sociis pacem petente, fore,
quod ab ipso poscebatur, asseruit, dummodo sibi gerendi cum Hadingo belli
societatem polliceri voluisset.
[5] Refragantem illum condicionique parere metuentem acri minarum genere ad
eam, quam optabat, promissionem perduxit.
[6] Fit enim, ut, quod blande non struitur, minaciter impetretur.
Dan
1.8.21 (p. 32,37 )
[1] A quo terrestri negotio superatus
Hadingus, cum victoris classem inter fugiendum repertam perfossis lateribus
navigationi inutilem reddidisset, conscensam scapham in altum direxit.
[2] Quem Tosto occidisse ratus, cum diu inter promiscua necatorum cadavera
quaesitum reperire non posset, ad classem regressus animadvertit eminus
myoparonem mediis maris aestibus fluctuantem.
[3] Quem cum deductis in altum navigiis persequi statuisset, fractionis
periculo revocatus aegre litus repetiit.
[4] Tunc correptis integris coeptum viae genus exsequitur.
[5] Hadingus occupari se videns percontari comitem coepit, an nandi usu
calleret, neganteque eo fugae diffidentia sponte eversi navigii concavas
partes amplexus mortis fidem insequentibus fecit.
[6] Securum deinde Tostonem inopinatumque et spoliorum reliquiis avidius
incubantem adortus, prostrato exercitu, praedam deserere coegit suamque
eius fuga ulciscitur.
Dan
1.8.22 (p. 33,10 )
[1] Nec Tostoni in vindictam sui animus
defuit.
[2] Nam cum ob accepti vulneris magnitudinem reparandarum intra patriam
virium copiam non haberet, legati titulo Britanniam petiit.
[3] In qua profectione navigationis socios in aleae lusum per lasciviam
contraxit rixamque a tesserarum iactibus ortam funesta caede finire docuit.
[4] Ita placido exercitii genere discordiam per totum navigium diffudit,
cruentamque pugnam mutatus lite iocus progenuit.
[5] Et ut aliquod ex alieno malo commodum caperet, correptis interfectorum
pecuniis Collonem quendam piratica tunc temporis insignem ascivit.
[6] Quo comite parvo post in patriam reversus, cum Hadingo suam quam
militum fortunam expendere praeoptante ex provocatione congressus
occiditur.
[7] Nolebant enim priscae fortitudinis duces universorum discrimine
exsequi, quod paucorum sorte peragi potuisset.
Dan
1.8.23 (p. 33,22 )
[1] His gestis Hadingo defunctae coniugis
species per quietem obversata sic cecinit:
[2] Belua nata tibi rabiem domitura ferarum,
quaeque truci rabidos atteret ore lupos.
[3] At post pauca subiunxit:
[4] Fac caveas: ex te nocuus tibi prodiit ales,
felle ferox bubo, voce canorus olor.
[5] Rex mane sopore discusso cuidam coniecturarum sagaci visum exponit.
[6] Qui lupi nomine futurae ferocitatis filium interpretatus oloris
vocabulo filiam denotavit, illum hostibus perniciosum, hanc patri
insidiosam fore praesagiens.
Dan
1.8.24 (p. 33,32 )
[1] Eventus augurio respondit: siquidem
Hadingi filia Ulvilda privato cuidam Guthormo denupta, sive copulae
indignitate, sive claritatis affectatione permota, maritum in parentis
caedem absque pietatis respectu sollicitat, reginam se quam regis filiam
censeri malle praefata.
[2] Cuius exhortationis modum iisdem paene verbis, quibus ab ipsa editus
fuerat, explicare constitui; qui fere huiusmodi erat: 'O miseram me, cuius
nobilitatem dispar copulae nexus obtenebrat!
Dan
1.8.25 (p. 33,38 )
[1] O infelicem, cuius stemmati rustica
iugatur humilitas!
[2] O infortunatam principis prolem, quam tori lege plebeius aequiparat!
[3] Miserandam regis filiam, cuius decorem ignavus pater in obsoletos ac
despicabiles transmisit amplexus!
[4] Infaustam matris subolem, cuius felicitati tori commercium derogat,
cuius munditiam immunditia ruralis attrectat, dignitatem indignitas
vulgaris inclinat, ingenuitatem condicio maritalis extenuat!
[5] At si quis tibi vigor inest, si qua mentem virtus possidet, si dignum
te regis generum probas, socero fasces eripe, genus probitate redime, to
Oceano Fresorum classem vadosis inflictamvertibus adortus caed prosapiae
defectum virtute aestima, sanguinis damnum animo pensa!
[6] Felicior est honos audacia quam hereditate quaesitus.
[7] Melius virtute culmen quam successione conscenditur.
[8] Aptius honores meritum quam natura conciliat.
[9] Adde quod senectutem subruere nefas non est, quae proprio in ruinam
pondere suppressa devergit.
[10] Sufficiant socero tot temporum fasces; senilis tibi potestas obveniat,
quae si te frustrata fuerit, alteri cedet.
[11] Lapsui vicinum est quicquid senio constat.
[12] Sat illi regnasse sit; tibi quandoque praeesse conveniat.
[13] Malo praeterea virum regnare quam patrem.
[14] Malo regis coniunx quam nata censeri.
[15] Melius est principem interius amplecti quam exterius venerari,
gloriosius nubere regi quam obsequi.
[16] Ipse quoque tibi sceptrum quam socero malle debeas.
[17] Proximum sibi quemque natura constituit.
[18] Aderit coepto facultas, si facto voluntas accesserit.
[19] Nihil est quod non ingenio cedat.
[20] Instaurandum epulum est, exornandum convivium, providendi paratus,
invitandus socer.
[21] Fraudi viam familiaritas simulata praestabit.
[22] Nullo melius quam affinitatis nomine insidiae teguntur.
[23] Adde quod temulentia promptum caedi iter aperiet.
[24] Cumque rex capitis cultui intentus fabulis mentem, barbae manum
intulerit pilorumque perplexionem crinali spico seu pectinis enodatione
discreverit, applicari ferrum visceribus sentiat.
[25] Minor occupatis solet cautela perquiri.
[26] Dextera tua tot scelerum vindex accedat.
[27] Pium est ultricem miserorum manum extendere.'
Dan
1.8.26 (p. 34,28 )
[1] Talibus insistente Ulvilda, vir
suggestione victus insidiis operam pollicetur.
[2] Interea Hadingus generi dolum cavere somnio monitus, petito convivio,
quod ei filia caritatis simulatione paraverat, armatorum non longe
praesidia statuit, quibus adversum insidias, cum res exigeret, uteretur.
[3] Quo cibum capiente, satelles in fraudis ministerium accitus, occultato
sub veste ferro, opportunum sceleri tempus tacitus exspectabat.
[4] Quo rex animadverso collocatis in vicino militibus signum lituo dedit.
[5] Quibus continuo opem ferentibus, dolum in auctorem retorsit.
Dan
1.8.27 (p. 34,36 )
[1] Interea rex Sueonum Hundingus occasum
Hadingi falso acceptum nuntio inferiis excepturus, optimatibus contractis,
eximiae capacitatis dolium cereali liquore completum deliciarum loco medium
convivis apponi praecepit, et ne quid celebritatis deesset, ipse ministri
partibus assumptis pincernam agere cunctatus non est.
[2] Cumque exsequendi officii gratia regiam perlustraret, offenso gradu in
dolium collapsus interclusum humore spiritum reddidit, deditque poenas sive
Orco, quem falsa exsequiarum actione placabat, sive Hadingo, cuius
interitum mentitus fuerat.
[3] Quo cognito Hadingus parem veneratori gratiam relaturus exstinctoque
superesse non passus suspendio se vulgo inspectante consumpsit.