Dan
8.8.1 (p. 223,38 )
[1] Interea Starcatherus prolixa iam aetate
defessus, cum castrorum stipendiis ac gladiatorio munere emeritus
haberetur, ne senii vitio pristinum gloriae decus amitteret, egregium fore
putavit, si voluntarium sibi conscisceret exitum fatumque proprio
maturasset arbitrio.
[2] Itaque, qui toties excellentes ediderat pugnas, incruenta morte defungi
ignobile ratus, ut specioso obitu praeteritae vitae claritatem augeret,
maluit ab ingenuo quovis interfici quam serum naturae iaculum opperiri.
[3] Adeo quondam rei bellicae deditis morbo oppetere probrosum existimatum
est.
[4] Itaque cum et corpore invalido et defectis perspicuitate luminibus
esset, diuturnioris vitae moram perosus, emendi in se percussoris gratia
aurum, quod pro Olonis interfectione meruerat, collo appensum gerebat, non
aptius se violatae maiestatis iniuriam expiaturum ratus, quam si idem suae,
quod Olonianae necis exstiterat, praemium effecisset aurumque, quod pro
aliena clade tulerat, damno propriae salutis impenderet.
[5] Hunc quippe usum scelestissimi pretii pulcherrimum credidit.
Dan
8.8.2 (p. 224,12 )
[1] Itaque gemino cinctus ense, totidem
baculorum adminiculo vacua virium vestigia tutabatur.
[2] Quo viso, popularium quidam, geminum gladiorum usum seni supervacuum
ratus, donari sibi alterum per ludibrium petivit.
[3] Quem Starcatherus, spe petitionis facta, propius accedere iussum
detracto lateri mucrone transverberat.
[4] Quod Hatherus quidam, cuius patrem Lennonem Starcatherus olim
parricidii paenitentia adductus occiderat, dum canibus feras insequeretur,
aspiciens, omisso venationis officio, duos e comitibus iniciendi metus
gratia, concitatis vehementer equis, in senem impetum dirigere iubet.
[5] Qui dum, procursu edito, refugere cupiunt, Starcatheri baculis
intercepti morte supplicia luerunt.
[6] Quo spectaculo Hatherus admodum perterrefactus, propius equo advolat
agnitumque senem, sed ab eo minime recognitus, an gladium vehiculo
permutare vellet, interrogat.
[7] Refert Starcatherus quondam poenas se ab irrisoribus exigere solitum
nec umquam impune sibi a procacibus insultatum.
[8] Sed neque iuvenem ex oris notis defuncta visu acies deprendere poterat.
[9] Itaque carmen, quod indignationis suae magnitudinem patefaceret, in
hunc subtexuit modum:
Dan
8.8.3 (p. 224,28 )
[1] Ut sine regressu pronas agit alveus undas,
sic aetas hominum, cursim labentibus annis,
irreditura fluit; praeceps ruit orbita fati,
quam generat finem rerum factura senectus.
[2] Illa oculos hominum pariter gressusque
relidit,
eripit os animumque viris famaeque nitorem
paulatim premit et claros oblitterat actus;
occupat occiduos artus, frustratur anhelae
vocis opus vegetamque premit torpedine mentem.
[3] Dum paritur tussis, dum pellis scabida prurit,
dens stupet exesus, stomachus fastidia gignit,
evacuat iuvenile decus, marcore colorem
oblinit et picea crebras serit in cute rugas.
[4] Obterit egregias artes, monumenta priorum
obruit et titulos antiquae laudis adurit;
demolitur opes, pretium virtutis et usum
carpit edax, transvertit res et ab ordine turbat.
Dan
8.8.4 (p. 225,5 )
[1] Ipse ego, quam noceat, didici, damnosa
vetustas,
visu aeger, vocis modulis et pectore raucus;
cunctaque in adversam fluxerunt commoda sortem.
[2] Iamque minus vegetum corpus fulcimine tutor,
flaccida subiectis innixus membra bacillis.
[3] Lucis inops moderor vestigia fuste gemello
et virga monstrante sequor compendia callis,
stipitis auspicio potius quam lumine fisus.
[4] Nemo mei curam celebrat, nec in agmine
quisquam
solamen veterano adhibet, nisi forsan Hatherus
adsit et infracti rebus succurrat amici.
Dan
8.8.5 (p. 225,16 )
[1] Ille, semel quemcumque pio dignatur amore,
integer incepti studio constanter eodem
prosequitur primosque timet pervellere nexus.
[2] Ille etiam bello meritis bene praemia crebro
digna refert animosque colit, largitur honorem
fortibus et claros donis veneratur amicos.
[3] Spargit opes laudisque suae cumulare nitorem
dapsilitate studet multos superare potentes.
[4] Nec minor ad Martem pietatem viribus aequat,
belligerare celer, labi piger, edere pugnam
promptus et urgenti tergum dare nescius hosti.
Dan
8.8.6 (p. 225,27 )
[1] At mihi, si recolo, nascenti fata dedere
bella sequi belloque mori, miscere tumultus,
invigilare armis, vitam exercere cruentam.
[2] Castra quietis inops colui pacemque perosus
sub signis, Gradive, tuis discrimine summo
consenui, victoque metu pugnare decorum,
turpe vacare ratus, crebras committere caedes
egregium duxi et strages celebrare frequentes.
[3] Saepe graves bello reges concurrere vidi
et clipeos galeasque teri, crudescere campos
sanguine, loricas affixa cuspide rumpi,
undique thoraces admisso cedere ferro,
luxuriare feras, inhumato milite pastas.
[4] Hic aliquis forte egregii conaminis auctor,
Marte manuque potens, medium dum pugnat in hostem,
intentam capiti loricam diffidit alter,
casside perfossa, ferrumque in vertice mersit.
[5] Hic gladius saepe, dextra bellantis adactus,
tegmine discisso, capiti destrictus inhaesit.
Dan
8.8.7 (p. 226,6 )
[1] Contra Hatherus huiusmodi carmen habuit:
[2] Unde venis, patrias solitus scriptare poeses,
infirmo dubium suspendens stipite gressum?
[3] Quove ruis, Danicae vates promptissime Musae?
[4] Roboris eximii cassus decor excidit omnis,
exsulat ore color animoque amota voluptas,
destituit fauces vox et raucedine torpet;
deseruit corpus habitus prior, ultima cepit
illuvies formaeque notas cum robore carpsit.
[5] Ut ratis assiduo fluctu quassata fatiscit,
sic longo annorum cursu generata senectus
triste parit funus, defunctaque viribus aetas
occidit et primae patitur dispendia sortis.
[6] Quis vetuit te, note senex, iuvenilibus uti
rite iocis, agitare pilam, morsa nuce vesci?
[7] Iam satius reor, ut redam, qua saepe veharis,
venditor ensis emas facilemve in frena caballum,
aut pretio leve curriculum merceris eodem.
[8] Aptius invalidos, sua quos vestigia fallunt,
excipient iumenta senes; rota proficit illi
orbibus acta suis, cui planta vacillat inanis.
[9] At si forte caves cassum venundare ferrum,
ereptus tibi te perimet, ni veneat, ensis.
Dan
8.8.8 (p. 226,29 )
[1] Ad haec Starcatherus:
[2] Improbe, verba seris facili temeraria labro,
auribus inconcinna piis. Quid praemia ductus,
qui gratis praestandus erat, per munera quaeris?
[3] Nempe pedes gradiar, nec turpiter ense relicto
externam mercabor opem; natura meandi
ius dedit et propriis iussit confidere plantis.
[4] Cur, cui debueras ultro dux esse vianti,
ludibrio insultas, sermone procaciter usus,
quaeque olim gessi memori dignissima fama,
dedecori tribuis, meritum quoque crimine pensans?
[5] Quid risu insequeris vetulum pugnare potentem,
invictosque meos titulos et splendida facta
probro adigis, famosa terens et fortia carpens?
[6] Qua probitate petis indignum viribus ensem?
[7] Haud latus hic imbelle decet dextramve bubulci
agrestem soliti calamo deducere Musam,
procurare pecus, arvis armenta tueri.
[8] Nempe inter vernas, ollae vicinus obunctae,
crustula spumantis patinae bulligine tingis,
crassi adipis macrum perfundens unguine panem,
iusque tepens furtim digito sitiente liguris,
doctior assuetam cineri prosternere pallam,
indormire lari, somnos celebrare diurnos,
sedulus officium nidentis obire culinae
quam bello fortem iaculis aperire cruorem.
[9] Aversans lucem, latebrae sordentis amator,
mancipium ventris miserabile parque putaris
sordida cum siliquis lambenti farra catello.
Dan
8.8.9 (p. 227,17 )
[1] Hercule non tunc me ferro spoliare petebas,
quando Fridlevi summo discrimine nati
propugnator eram. Namque agmine prorsus in illo
aut gladium fregit manus aut obstantia fudit;
haec gravitas ferientis erat. Quid, quando Curetum
litus et innumera constratum cuspide callem
primus ligniferis docui decurrere plantis?
[2] Namque aditurus agros confertos murice ferreo
armabam laceros subiecto stipite gressus.
[3] Hinc mecum egregiis congressum viribus Hamam
enecui; mox cum Wino duce Flebace nato
obtrivi Kurios vel quas alit Estia gentes,
et populos, Semgalla, tuos. Post haec Thelemarchos
aggressus, caput inde tuli livore cruentum,
quassum malleolis armisque fabrilibus ictum.
[4] Hic primum didici, quid ferramenta valerent
incudis, quantumve animi popularibus esset.
[5] Theutonici quoque me poenas auctore dedere,
cum natos, Suertinge, tuos, Frothonis iniqua
caede reos, domini vindex ad pocula stravi.
[6] Nec minus hoc facinus, quando pro virgine cara
uno septenos necui certamine fratres,
teste loco, qui, me stomacho linquente, peresus
non parit arenti redivivum caespite gramen.
[7] Moxque ducis Kerri bellum navale parantis
vicimus egregio confertam milite puppim.
[8] Inde dedi leto Wazam, fabrumque procacem
multavi natibus caesis, ferroque peremi
rupibus a niveis hebetantem tela Wisinnum.
[9] Quattuor hinc Leri natos pugilesque subegi
Biarmenses. Gentis Hibernae principe capto,
Duflinae populabar opes, semperque manebit
nostra Brawellinis virtus conspecta trophaeis.
[10] Quid moror? Excedunt numerum, quae fortiter
egi,
quodque manu gessi, ad solidum celebrare recensens
deficio; sunt cuncta meo maiora relatu;
vincit opus famam, nec sermo suppetit actis.
Dan
8.8.10 (p. 228,16 )
[1] Haec Starcatherus.
[2] Tandem cum Hatherum Lenno patre ortum mutuo sermone expertus fuisset,
animadvertens iuvenem splendido loco natum, feriendum ei iugulum praebuit,
hortatus, ne a parentis sui interfectore poenas exigere vereretur.
[3] Haec facientem auro, quod a Lennone receperat, potiturum esse
promittit.
[4] Et ut eiusdem in se vehementius animum efferaret, huiusmodi
exhortatione usus esse traditur:
Dan
8.8.11 (p. 228,22 )
[1] Praeterea, Hathere, privavi te patre Lenno;
hanc mihi, quaeso, vicem referas, et obire
volentem
sterne senem, iugulumque meum pete vindice ferro.
[2] Quippe operam clari mens percussoris adoptat,
horret ab ignava fatum deposcere dextra.
[3] Sponte pia legem fati praecurrere fas est:
quod nequeas fugere, hoc etiam anticipare licebit.
[4] Arbor alenda recens, vetus excidenda. Minister
naturae est, quisquis fato confinia fundit
et sternit, quod stare nequit. Mors optima tunc
est,
cum petitur, vitaeque piget, cum funus amatur,
nec miseros casus incommoda proroget aetas.
Dan
8.8.12 (p. 228,34 )
[1] Haec dicens exserta crumena pecuniam
promit.
[2] Hatherus autem, tam fruendi aeris quam paternae ultionis capessendae
cupidine concitatus, obsecuturum se precibus nec praemia repulsurum
spopondit.
[3] Cui Starcatherus, cupide ense praebito, pronam postmodum cervicem
applicuit, ne timide percussoris opus exsequeretur aut ferro muliebriter
uteretur, hortatus, praefatusque, quod, si peracta caede ante cadaveris
lapsum caput ac truncum medius intersiliret, armis innocuus redderetur.
[4] Quod utrum instruendi percussoris gratia an puniendi dixerit, incertum
est.
[5] Fore enim poterat, ut saltantem eximii cadaveris moles obrueret.
[6] Igitur Hatherus, adacto vegete gladio, senem capite demutilavit.
[7] Quod corpori avulsum impactumque terrae glaebam morsu carpsisse fertur,
ferocitatem animi moribundi oris atrocitate declarans.
[8] Percussor tamen, promissis fraudem subesse veritus, saltu non incautus
abstinuit.
[9] Quem si temere peregisset, forte lapsi cadaveris ictu obrutus occisi
senis poenas proprio funere persolvisset.
[10] Verum ne tantum athletam busti inopem iacere pateretur, corpus eius in
campo, qui vulgo Rølung dicitur, sepulturae mandandum curavit.