Dan
13.5.1 (p. 349,8 )
[1] Interea Sueticarum partium rege absumpto,
Gothi summam, cuius omne penes Sueones arbitrium erat, Magno deferre ausi,
alieni privilegii detrimento dignitatis sibi incrementa quaerebant.
[2] Quorum Sueones auctoritate contempta, veterem gentis suae praerogativam
in aliquanto obscurioris populi invidia deponere passi non sunt.
[3] Igitur antiquae dignitatis speciem intuentes, titulum iniusta
collatione praereptum novi regis electu cassarunt.
[4] Qui mox a Gothis trucidatus, morte Magno imperium cessit.
Dan
13.5.2 (p. 349,15 )
[1] At Magnus incidentem sibi nuptiarum
cupidinem Polanorum praesidis Bokisclavi filiam postulando complevit.
[2] Qua sibi per internuntios desponsa, mox Sclaviae excitam paterno
imperio classem admovit.
[3] Rex cuius Wartisclavus diutinas cum Danis Polanisque inimicitias
gesserat.
[4] Hunc Nicolaus, urbem Oznam oppugnare adorsus, obsidionem pactione
redimere coegit.
[5] Inde Iulinum navigans, Bokisclavum magna manu instructum obvium habuit.
[6] Cuius copiis auctus celerem oppidi expugnationem peregit.
[7] Deinde, relicto victoriae socio, allatam filio sponsam abducit.
[8] Wartisclavus rem Sclavicam intolerabili vastationis onere fessam
conspiciens, pacem colloquio petit.
[9] Quo parum prospere habito, pari supplicatione apud Strelam discedentes
aggreditur.
[10] Ubi cum pacis pignoribus fretus navigium regis ab ipso invitatus
intrasset, maligno satellitum instinctu captivi more habitus, regredi
prohibitus est.
Dan
13.5.3 (p. 349,27 )
[1] Quam rem Kanutus in contione querela
prosecutus, magnopere regem monere coepit, ne plus alienae perfidiae
viribus quam propriae indulgeret temperantiae neve hostem, fidem suam
secutum, captione implicans, ut eum libertate, ita se ipsum perpetuo famae
splendore privaret.
[2] Fore enim, ni captivum dimitteret, ut privatum crimen publicus patriae
rubor exsisteret.
[3] Itaque efficaci persuasione usus, et amicum oppressione et dominum
infamia liberavit.
[4] Quae tam iusta Kanuti sententia, totius contionis suffragiis
comprobata, magnum alienae invidiae irritamentum praebebat.
Dan
13.5.4 (p. 349,35 )
[1] Dimissa classe, nuptialia sacra apud
urbem Ripam agi placuit.
[2] Illuc siquidem frequens navigiis portus oppido splendidam mercium
varietatem importat.
[3] Ubi cum Kanutus in veste Saxonica ceteris cultior progrederetur,
Henricus, offusis invidia oculis, alieni cultus splendorem ferre nequiens,
orta inter ipsos altercatione, latus eius adversum gladios ostro tutum fore
negavit.
[4] Quem Kanutus nihilo magis ovillis securum tergoribus respondit,
lacessitum vestis suae fulgorem urbano rusticitatis opprobrio speciosius
quam minis aut conviciis ultus.
[5] Itaque exprobratam sibi externi cultus aemulationem domestici
cavillatione prosequi contentus exstitit.
Dan
13.5.5 (p. 350,7 )
[1] Idem, postmodum Orientis partes piratica
pervagatus, cum speciosa domum spolia retulisset ideoque se dignitatis
incrementa accepturum speraret, pro gratia accusationem expertus est,
culpatus a rege, quod in re Suetica praedam egisset.
[2] Cuius operam valenter editam consimili probitatis genere aemulatus
Magnus inter cetera trophaeorum suorum insignia inusitati ponderis malleos,
quos Ioviales vocabant, apud insularum quandam prisca virorum religione
cultos, in patriam deportandos curavit.
[3] Cupiens enim antiquitas tonitruorum causas usitata rerum similitudine
comprehendere, malleos, quibus caeli fragores cieri credebat, ingenti aere
complexa fuerat, aptissime tantae sonoritatis vim rerum fabrilium specie
imitandam existimans.
[4] Magnus vero, Christianae disciplinae studio paganam perosus, et fanum
cultu et Iovem insignibus spoliare sanctitatis loco habuit.
[5] Et adhuc quidem eum Sueones perinde ac caelestium spoliorum raptorem
sacrilegum autumant.
[6] Sed utinam initiis eius exitus respondisset!
Dan
13.5.6 (p. 350,21 )
[1] Verum plerisque Magnum sanguine vel
necessitudine contingentibus Kanuti invisa felicitas erat.
[2] Nihil enim adeo invidiae faces quam parium impar virtus excitat.
[3] Sed praecipuum aemulum ei Henricum genialis tori contumelia faciebat.
[4] Margareta autem, benignissima consanguineae caritatis alitrix, consilii
sui tranquillitatem concitatis iuvenum ingeniis opponebat saluberrimaque
disciplinae moderatione insidiosam petulantium rabiem temperabat.
[5] Quae cum intercutis humoris vitio immodico tibiarum turgore premeretur
neque letiferam morbi rabiem medicamentis levare quivisset, ad ultimam
paene tabem redacta Kanutum egregiae indolis fiducia advocat impenseque
hortatur, patriae pacem propinquorumque concordiam fidei suae beneficio
foveat, tutamento stabiliat tantumque se in rebus domesticis gerat, quantum
egerat in externis.
[6] Adiecit quoque exsistere, qui regiae familiae caritatem odio disicere
niterentur; se vero plenis salubritatis monitis pestiferos talium
instinctus pressisse.
[7] Ille Deum simplicitatis suae testem affirmat, seque omne vitae tempus
innocentia ac fide exacturum, periculorum procellas excipere quam infligere
malle promittit odiaque beneficiis repensurum testatur.
[8] Illa promissionis beneficio delectata, tantae fidei securam aequo se
animo obituram asseruit.
Dan
13.5.7 (p. 350,38 )
[1] Quae ut iuvenilis invidiae fluctus viva
cohibuit, ita consumpta laxavit.
[2] Nam ab eius fato iuventutis impatientia primam propositi sceleris
licentiam mutuata est.
[3] Sed et Henricus, praeter communem simultatem etiam privata Kanutum
indignatione perosus, iniectos malignitati suae frenos audaci impietate
discussit.
[4] Ubbonem quoque praefectum et Haquinum filium, quo firmius dolum
strueret promptioremque sceleri aditum conciliaret, insidiarum participes
facit.
[5] Hi tres, eximium Kanuti fulgorem virtutis aemulatione pertaesi, grave
mendacii incitamentum adversum excellentem eius claritudinem destrinxerunt.
[6] Itaque splendidissimum patriae lumen densissimis tenebris involvere
cupientes, nihil eum regis vitae temporibusque deferre, sed ipsius exitum
praepropera ambitione praecurrere iamque regiam sibi potentiam arrogare
dicebant.
Dan
13.5.8 (p. 351,11 )
[1] Movit regem tanti contemptus opinio,
denuntiataque contione Kanutum iubet accersi.
[2] Qui cum prior praestitutum frequentiae locum adisset, supervenienti
patruo Theutonicae comitatis more pallio vacuus obviam occurrit equoque
descendentem continendae sellae ministerio veneratus est.
[3] Tunc Nicolaus, fari in contione exorsus, docet Suenonis filios in regni
gestione aetatis praecipue respectum egisse, successionis habitum aetatis
ordine dispensasse, dominandi ius in annorum praerogativa constituisse,
neque minori maiorem honore praecurrere licuisse.
[4] Quamobrem sese, ut natu minimum, ita etiam regno postremum, fraternae
moderationis exemplo nullam fortunae violentiam intulisse, exspectatorem
beneficii eius, non raptorem fuisse neque ad intempestivum aetati culmen
manus praepropera porrexisse cupidine.
[5] Kanutum vero parum priorum exempla secutum, violato speciosissimae
consuetudinis habitu, regni ius, cum re necdum queat, appellatione
praecerpere, singulare nominis insigne celerius quam iustius occupare
iamque a suis falso regis titulo censeri non erubescere; consultius
acturum, si regnandi fortunam non in suorum adulatione, sed in exstantis
adhuc regis occasu reponere maturumque praestolari decus quam intempestivum
praeripere mallet.
[6] His atque consentaneis modis regiae sibi nuncupationis insigne eripi
querebatur.
Dan
13.5.9 (p. 351,29 )
[1] Tunc exsurgens Kanutus diu vultum humi
intentum habuit dicendique exordium aliquantisper sudore et suspiriis
praecucurrit.
[2] Tandem et oculos et animum levans gladiique, ut mos est, capulo
innixus: 'Peccant', inquit, 'pater, qui moderationem tuam, supra quod aut
maiestati aut aetati debes, exasperant, quique pacatissimae mentis tuae
serenum mendaciorum procellis incitant, obtrectationum sibilis vexant.
[3] Sed onustum mihi valde est, quod integerrimam animi tui temperantiam
aliquid ab alienissima tibi iracundia mutuatam et quasi sinistro rationis
ductu transversam ferri conspicio.
[4] Reice, quaeso, nugarum auctores mendaciter obstrepentes, falsaeque
huius criminationis figmentum respue!
[5] Neque enim iniurioso tibi nomine censeri sustineo.
[6] Herum me mei, non regem appellant.
[7] Itaque cum a Sclavis dominus salutari consueverim, sinistri tantae
comitatis interpretes alienae urbanitatis occasione insimulationis materiam
aucupantur, ipsique, venerationis officia neglegentes, etiam aliorum iusta
criminantur obsequia.
[8] Ego vero non regnum, ut aisti, vocabulo usurpo, sed, temperata nominis
dignitate, fastuosum salutationis decus fugio, invidendum honoris fastigium
sperno.
[9] Ita absque omni maiestatis tuae praeiudicio barbara circa me resultat
humanitas.
Dan
13.5.10 (p. 352,8 )
[1] Meam vero inter alienos venerationem
indigne ferunt, qui et mihi lucem et fidum lateri tuo militem eripere
gestiunt.
[2] Hos aeque tui usus ac mei capitis hostes iudico.
[3] Esto vocari me regem; en, filium tuum Magnum nuper apud Gothiam regii
cultus et nominis insignibus potitum comperimus.
[4] Mihi quoque si par apud Sclaviam fortuna favisset, certe binis regum
obsequiis uti iucundum ducere debueras idemque tuae quod meae fortunae
incrementum existimare.
[5] Proprio namque parta negotio tuo quam alacerrime subiectarem fastigio,
foretque, ut inde servitiorum fructum decerperes, unde alioqui damnorum
adversa perferres.
[6] Itaque plus amoris quam odii in mea fueras felicitate repositurus.
[7] Adde quod pro tua ac patriae incolumitate excubare omni sorte laetius,
omni studio speciosius duxi.
[8] Ipse, an efficaciter militaverim, nosti.
[9] Litora, Dani, si placet, excolite! AEquoribus aedes quantalibet
propinquitate iungantur! Ipsi undas cavete maritimas! ego vos a praedonibus
praestabo securos.
Dan
13.5.11 (p. 352,21 )
[1] Et, si veri confessorem agere non
erubescis, ipse iam pridem Sleswici consistens salutem tuam adversum
Saxonum excursationes iugibus excubiis vallare necesse habuisti.
[2] Eo si nunc devertere libitum est, liberas metu noctes exigere poteris.
[3] Praeterea angustias regni tui, sola Daniae possessione contentas,
inusitatis terminorum augmentis explicui.
[4] Quos prius infensos habueras, nunc in tributum acti tuo per me
famulantur imperio.
[5] Itaque, quarum ego rerum sementem ieci, tu fructum absque negotio
messuisti.
[6] Et quidem impensam ad militem, emolumentum ad regem redundare par est.
[7] Et ne ulterius privatae militiae facta prosequar, etiam in publica
adverso pro te vulnera corpore excepi.
Dan
13.5.12 (p. 352,30 )
[1] Et tamen sic de te meritum suspicione
et querimonia causabundus aggrederis veterisque militis tui promptissimam
fidem et certissimam innocentiam notare deforme non ducis.
[2] Hisne ergo operibus merui, ut adversum me aemulationem tuam in contione
destringeres?
[3] Haecne ex labore praemia, ex militia stipendia decerpam, ut, cuius
beneficentiam sperabam, indignationem experiar?
[4] Aliena a te sit ingrati haec animi labes, ut operum meorum beneficiis
invidia atque obtrectatione respondeas.
[5] Verum totam hanc insimulationis vim ab invidia profectam non tuae, sed
tuorum malignitati imputandam existimo.
[6] At in regni fastigio collocatos difficiles accusatoribus aures praebere
convenit.
Dan
13.5.13 (p. 353,1 )
[1] Diu paternum hoc imperium gere
feliciterque et nominis et regni insignibus utere! Heredem tibi, quem
natura dedit, fortuna conciliet!
[2] Ego vero, in quocumque me fortunae habitu continuero, numquam
celsitudinem tuam fide vel obsequio colere supersedebo.'
Dan
13.5.14 (p. 353,5 )
[1] Permulsus oratione rex, placidiorem oris
habitum induens, offensam falso instinctu conceptam in ipsa repente
contione deposuit, exsecratus eos, qui simplicitatem eius scurriliter
attentassent, seque deinceps adversum huiusmodi criminationum susurros
aures obseraturum promittit.
[2] Cumque Henricus omnem obtrectationis suae molem prudentissima Kanuti
responsione subversam videret, familiaribus regem minis aggreditur, summa
illum regni affectatione teneri inquiens incertamque Magno regni petitionem
futuram, si populo iudice de summa secum foret controversiam habiturus;
quippe Kanutum ceterae nobilium turbae popularium suffragiis praeferendum.
[3] Quamobrem debere patrem successionis ius proprio potius quam alieno
mandare iudicio destinatumque heredi locum aemulo vacuefacere, dum filii
rebus consultum esse velit.
[4] Itaque sapere eum, si suspectam Kanuti fortunam ferro praecurrere
studeat.
[5] Hae voces saepius lacessiti regis animum sollicitudinibus implicatum
graviori quam ante suspicione torserunt.